Έκδοση 0.6 Συγγραφέας : Vagelis Koutsomitros © 2006

• ελληνικές εκδόσεις wiki, pdf, μία html σελίδα, πολλαπλές html σελίδες
• αγγλικές εκδόσεις wiki, pdf, μία html σελίδα, πολλαπλές html σελίδες

Η μάχη της επικράτησης στο πεδίο των λειτουργικών συστημάτων κρατάει χρόνια. Στην πράξη η συντριπτική νίκη της Microsoft στον τομέα αυτό από το 1995 περίπου, της έχει δόσει, μονοπωλιακά, τον πρώτο λόγο στον έλεγχο της τεράστιας αγοράς της πληροφορικής. Μια αγορά που η ισχύς της και ο τζίρος της, λόγω συνεχής μελλοντικής ανάπτυξης της τεχνολογίας, θα αυξάνεται ολοένα. Το Linux λοιπόν είναι κατά γενική ομολογία έτοιμο εδώ και χρόνια και επικρατεί στις τάξεις των πολύ προχωρημένων χρηστών (που θέλουν ελεύθεροι να ελέγχουν πλήρως και να αξιοποιούν στο έπακρο τον υπολογιστή τους και έχουν την υπομονή να το προσπαθήσουν όσο δύσκολο κι αν είναι αυτό). Επίσης τα unixοειδή συστήματα έχουν κερδίσει από παλιά την μάχη των server μηχανημάτων. Τι γίνεται όμως με τον απλό καθημερινό χρήστη;

Από τις πιο αμερόληπτες γρήγορες συγκρίσεις που έχω δει, και αφορά τον απλό χρήστη, αφού αυτός είναι η συντριπτική πλειοψηφία είναι η παρακάτω :

• (http://www.informationweek.com/shared/printableArticle.jhtml?articleID=199201179).

Θα προσθέσω εν συντομία τα εξής: με 2 λειτουργικά στον ίδιο υπολογιστή οι απλοί χρήστες που δεν έχουν υπομονή σίγουρα θα αντιμετωπίσουν προβλήματα στην πορεία, εάν θέλουν να δουλεύουν και στα δύο, και θα αποφασίσουν να κρατήσουν τελικά το ένα από αυτά (και εδώ θα ακολουθήσουν την υπόλοιπη μάζα). Όμως σε υπολογιστή που θα εγκατασταθεί μόνο linux (π.χ. σε χώρο εργασίας για λόγους οικονομικούς) από ότι δείχνει και το συγκριτικό, το linux έχει κάνει τεράστια βηματα την τελευταία 4ετία ώστε να καλύπτει ακόμα και τον αδαή, σχεδόν πλήρως. Και βέβαια η μάχη δεν θα κερδηθεί με guides και tutorials που υπάρχουν άπειρα και πολύ ποιοτικά στο internet (π.χ. http://www.tldp.org), αλλά με την πλήρη αυτοματοποίηση διανομών όπως η ubuntu και με εμπορική προώθηση, προεγκατάσταση linux σε desktops-laptops.

Εμείς εδώ δεν θα επιλέξουμε μια τέτοια διανομή αλλά μια φαινομενικά δυσκολότερη στην πρώτη επαφή. Στην πορεία και μακροχρόνια, θα δούμε, ότι ισως είναι η πιο εύχρηστη από όλες. Το Debian GNU/Linux, από το οποίο πηγάζει και το ubuntu και δεκάδες άλλες (knoppel,dsl κτλ), εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο την απόλυτη ελευθερία, την συνεργατική εθελοντική προσπάθεια, την τεχνολογική ανωτερώτητα. Θα επικεντρωθούμε μέσα από αυτή στην ποιότητα του linux και του ελεύθερου λογισμικού γενικότερα. Στο πνεύμα της ελεύθερης επιλογής, Θα αποφασίσουμε ποιο λειτουργικό θα δουλεύουμε, εγκαθιστώντας τουλάχιστον 2 Windows και αρκετές linux διανομές. Βεβαίως δεν απορρίπτωνται ούτε BSD, ούτε Mac, Solaris κτλ. Παρόλο που δεν θα αναφερθούμε σε αυτές, εάν είναι εφικτή η εγκατάστασή τους στην αρχιτεκτονική σας με την αντίστοιχη δημιουργία κατατμήσεων που θα δούμε παρακάτω, θα διευκολυνθείται στην δοκιμή εγκατάστασής τους.

Για το Linux έχουν γραφτεί αμέτρητα μικρά και μεγάλα εγχειρίδια, tutorials και howtos. Θα παραθέσουμε λοιπόν τους λόγους να ξεκινήσει η συγγραφή ενός ακόμα. Μπορεί να σας φανεί χρήσιμο, μπορεί και όχι. Είναι ακόμα σε πολύ πρώιμο στάδιο και μπορεί να παραμείνει για πολύ καιρό έτσι αν δεν βρεθεί αρκετός ελεύθερος χρόνος. ¹⁾

Αρχικά ξεκίνησε σαν μια προσπάθεια να δομήθούν καλά οι αμέτρητες σημειώσεις που είχα γράψει στα 3 χρόνια ενασχόλησής μου με το linux. Αφορούσαν από απλές αλλά χρήσιμες εντολές μέχρι προχωρημένες ρυθμίσεις υπηρεσιών, καθώς και καθημερινές εργασίες. Ήταν προσωπικό, αλλά πάντα σχεφτόμουν ότι θα ήταν καλό να είναι χρήσιμο και σε άλλους. Πολλές φορές μου ζητήθηκε να προτείνω βιβλία για linux, αλλά ακόμα και τα καλύτερα που έβρισκα είχαν βασικά μειονεκτήματα.

Έβρισκα λοιπόν αρκετά χρήσιμα χαρακτηριστικά στοιχεία στα εγχειρίδια αυτά, από αυτά που θα ήθελα προσωπικά να έχει ένα εγχειρίδιο για τα πρώτα βήματα στο Linux, αλλά ποτέ συγκεντρωμένα όλα τα χαρακτηριστικά σε ένα εγχειρίδιο. Λογικό ήταν. Οι δυνατότητες του Linux είναι τόσες που μοιραία κάθε βιβλίο ή tutorial είχε έναν συγκεκριμένο στόχο. Αλλά όπως όταν μάθαινα μια γλώσσα προγραμματισμού, ήθελα να πάρω ένα βιβλίο και όχι 5, έτσι και εδώ ήθελα να προτείνω ένα-δυο βιβλία. Μόλις πρόσφατα, (και αφού είχα ήδη αρχίσει να γράφω) βρήκα κάποιους πολύ αξιόλογους οδηγούς χρήσης τους οποίους παραθέτω πιο πάνω που είναι αρκετά ολοκληρωμένοι και στην ελληνική γλώσσα.

Οι χρήστες που θα ήθελαν να περάσουν στο linux αποθαρρύνονται από συγκεκριμένα εμπόδια. Στο εγχειρίδιο αυτό θα προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε όλα τα εμπόδια αυτά, ώστε να διευκολυνθεί πραγματικά ο νέος χρήστης του linux να κάνει την μετάβαση. Και βέβαια εάν κάτι μας διαφύγει αρχικά, στην πορεία θα προστεθεί στο εγχειρίδιο.

Ποια είναι λοιπόν τα βασικά προβλήματα;

1. Επιλογή διανομής. Ο χρήστης δεν ξέρει ποιά από τις 5-6 μεγάλες διανομές ή ποια από τις εκατοντάδες μικρότερες να διαλέξει. Πολλές από αυτές θα του δημιουργήσουν προβλήματα και θα γυρίσει πίσω στα γνωστά του.
2. Πως βάζουμε linux χωρίς να πειραχτεί το λειτουργικό που ήδη δουλεύουμε και χωρίς να διαγράψουμε κατά λάθος τα πάντα; Να μπορούμε όμως να δοκιμάσουμε και άλλες linux διανομές, αλλά και να βάλουμε και 2ο λειτουργικό Windows εύκολα μετά από αυτό.
3. Linux χωρίς Internet. Το Linux υποθέτει σύνδεση στο διαδίκτυο για να ξεδιπλώσει τις αρετές του. Αρκετοί χρήστες όμως (στην Ελλάδα π.χ.) δεν έχουν καθόλου σύνδεση στο Internet. Ή για το pstn ή το usb adsl modem δεν υπάρχουν οδηγοί από την κατασκευάστρια εταιρεία. Αν δουλέψει, θα γίνει με τεράστιο κόπο, αποθαρύνοντάς μας.
4. Πως θα δω όλα τα ήδη υπάρχοντα αρχεία μου στο δίσκο ώστε να κάνω αλλαγές στο Linux και να τις βλέπω και από τα Windows.
5. Πως θα κάνω καθημερινές εργασίες ως απλός χρήστης. Π.χ να γράψω cd/dvd, να δω video dvd, να άνοιξω κειμένο .doc, να εγκαταστήσω flash στον firefox.
6. Τα αγγλικά μου είναι καλά, αλλά προχωρημένο βιβλίο με ορολογία υπολογιστών μάλλον δεν θα καθήσω να διαβάσω.

Εννοείται βέβαια ότι δεν θα αντιμετωπίσουμε μόνο αυτά τα προβλήματα αλλά:

1. Θα δούμε την φιλοσοφία και τις ιδιαιτερότητες του linux που το κάνουν να ξεχωρίζει
2. Θα στήσουμε υπηρεσίες
3. Θα κάνουμε πιο καλά απ' ότι κάναμε πριν, καθημερινές ή πιο προχωρημένες εργασίες

Η συγγραφή του εγχειριδίου έγινε με σκοπό, να είναι όσο τον δυνατόν πιο ανεξάρτητο της χρονικής στιγμής που δημιουργήθηκε. ²⁾ Σε αυτό βοηθάει και η φιλοσοφία του debian να αλλάζει αργά και σταθερά. Σκοπός των αλλαγών στο debian δεν είναι η ενσωμάτωση στην διανομή φανταχτερών χαρακτηριστικών όπως (το 3d desktop που ακόμα δεν είναι έτοιμο - μην ανησυχείτε υπάρχει οδήγος πως να το στήσετε). Αντίθετα οι αλλαγές είναι λίγες αλλά ουσιώδεις και γίνονται σε βάθος χρόνου. Άρα σε 1-2 χρόνια δεν αναμένεται να αλλαχθούν κομμάτια του βιβλίου, αλλά να απλοποιηθούν ακόμα περισσότερο, κάνωντας το Debian ακόμη πιο εύκολο στην χρήση και το εγχειρίδιο ακόμη πιο απλό προς τον αρχάριο χρήστη.

Για τις ανάγκες αυτού του εγχειριδίου θα χρειαστούμε τα εξής cd /dvd :

• Για την εγκατάσταση του debian βρείτε από το επίσημο site του την testing έκδοση για i386 (ή όποια άλλη αρχιτεκτονική έχετε):
  • εάν έχετε γρήγορη σύνδεση στο Internet (Adsl τουλάχιστον) σε net install cd (150Mb) ή από το πλήρες cd (650Mb) ή
  • αν δεν έχετε καθόλου σύνδεση ή είναι υπερβολικά αργή (pstn/isdn) το Debian σε DVD (και τα 3 εάν μπορείτε) μαζί με ένα με επιπλέον προγράμματα (θα δούμε παρακάτω πως το δημιουργούμε).
• Για την κατάτμηση του δίσκου:
  • το live cd τουgparted
• Για αντιμετώπιση προβλημάτων, λήψη αντιγράφεων ασφαλείας κτλ τα:
  • knoppel. Εξελληνισμένη έκδοση του knoppix και
  • Ultimate Boot cd με δεκάδες ενσωματωμένες boot disks
  • Insert(προεραιτικά). Πλήρες περιβάλλον linux με κρίσιμα εργαλεία

Εφοδιαστείτε λοιπόν και ας ξεκινήσουμε

Μπορεί να γραφτεί ολόκληρο βιβλίο για τους λόγους και μόνο που αξίζει να μεταβούμε όλοι σε open source Λειτουργικά Συστήματα και να χρησιμοποιούμε open source εφαρμογές. Επειδή λοιπόν εάν ξεκινήσουμε να τους παραθέτουμε δεν θα τελειώσουμε σε λίγες γραμμές θα θέσω το εξής προβληματισμό τον οποίο είχα τον πρώτο καιρό που δοκίμαζα Linux.

Θεώρησα λοιπόν ότι το Linux δεν με καλύπτει πλήρως σαν προχωρημένο και πολύ απαιτητικό χρήστη που ήμουν (πτυχιούχος πληροφορικής γαρ). Αρχικά δεν μπορούσα να κάνω εύκολα και συνήθως καθόλου πολλά πράγματα από αυτά που είχα συνηθίσει στα Windows. Προβληματίστηκα πολύ λοιπόν και δεν μπορούσα να καταλάβω πως οι guru της πληροφορικής το χρησιμοποιούσαν καθημερινά σαν το κύριο λειτουργικό τους σύστημα.

Πως συνέβαινε αυτό; Εκείνοι δεν είχαν τις δικές μου απλοικές ανάγκες, για τηλεόραση στο pc, παρακολούθηση dvd, εγγραφή cd, συγγραφή κειμένων κτλ; Ή οι προχωρημένες μου ανάγκες, όπως ανάπτυξη εφαρμογών σε java ή php με χρήση mysql ήταν μεγαλύτερες από τις δικές τους; Και τα υπόλοιπα εκατομμύρια κόσμος που το χρησιμοποιεί; (μην σας κάνει εντύπωση το νούμερο σκεφτείτε ότι είμαστε κάμποσα δις). Χωρίς να έχουν τελειώσει σχολές πληροφορικής (αρκετοί δεν είναι ούτε 18 χρονών) κάνουν τα πάντα στο Linux αλλά για μένα δεν είναι αρκετό; Και γιατί είναι όλοι τόσο φανατισμένοι και ενθουσιασμένοι με το λειτουργικό που χρησιμοποιούν; Εγώ και οι γνωστοί και φίλοι που χρησιμοποιούμε Windows τόσα χρόνια μας φαίνεται περίεργο να φανατιστούμε με ένα λειτουργικό. Πιο πιθανό είναι να το στολίσουμε με κοσμητικά επίθετα.

Την απάντηση την είχα διαβάσει από πιο πριν αλλά δεν είχα δώσει σημασία. Έπρεπε μάλλον να το βιώσω για να πιστέψω ότι ισχύει.

Το Linux θα σας δυσκολέψει πολύ στην αρχή να το μάθετε. Όσο το μαθαίνετε τόσο θα σας αρέσει και στο τέλος θα σας ανταμείψει για την υπομονή σας!

Μην ακούτε λοιπόν άλλους. Αποφασίστε μόνοι σας. Εγκαταστήστε το και δοκιμάστε το. Μην βιαστείτε να το κρίνετε. Τόσα χρόνια δουλεύατε σε άλλο λειτουργικό. Δεν γίνεται να αλλάξετε ούτε σε μια μέρα, ούτε σε ένα μήνα. Συνεχίστε να δουλεύετε παράλληλα στο λειτουργικό που έχετε ήδη και στο Linux. Αυτός είναι ο στόχος μας και θα κοιτάξουμε να τον πετύχουμε με κατάλληλες ρυθμίσεις στο δίσκο. Τον υπολογιστή σας εκτός από διασκέδαση τον χρειάζεστε και για την δουλειά σας άρα είναι σημαντικό να του προσθέσουμε Linux χωρίς να αφιαρέσουμε το λειτουργικό που έχετε ήδη. Προσωπικά μου πήρε ένα χρόνο να απαγκιστρωθώ εντελώς από τα windows. Και ήθελε επιμονή και υπομονή για να νοιώσω ότι το δουλεύω το ίδιο άνετα με πριν. Αυτή την στιγμή μετά από 3 χρόνια στο linux γνωρίζω 2 και 3 φορές περισσότερα πράγματα που μπορώ να κάνω με ένα λειτουργικό απ' ότι είχα μάθει μετά από 10 χρόνια χρήσης στα windows.

Το Linux είναι διαφορετικής φιλοσοφίας από ότι είχατε συνηθίσει μέχρι τώρα οπότε θα πρέπει να το προσεγγίσετε και εσείς διαφορετικά. Γενικά ξεκινάμε δύσκολα, για να κάνουμε την χρήση μας ευκολότερη στην πορεία. Στα Windows τα θυμόμασταν όλα σχεδόν απ' έξω. Στο Linux είναι τόσα πολλά αυτά που μπορείτε να κάνετε, ώστε ούτε το ένα δέκατο δεν θα γίνεται να θυμάστε από έξω. Θα πρέπει να κρατάτε δικές σας σημειώσεις σε απλό κείμενο για οτιδήποτε θεωρείτε ότι θα ξεχάσετε. Αλλωστε οι εντολές κονσόλας και οι ρυθμίσεις σε αρχεία κειμένου θα είναι η καθημερινότητά σας. πιο πολύ από τα κλικ με το ποντίκι. Φορτώσετε τον περιηγητή σας με σελιδοδείκτες σε ιστοσελίδες με χρήσιμο υλικό. Θα ανατρέξετε πολλές φορές ξάνα και ξανά σε αυτές.

Εδώ θα προσπαθήσουμε να παραθέσουμε οργανωμένες σημειώσεις σε μορφή γρήγορων οδηγών που απευθύνονται κυρίως σε προχωρημένους χρήστες. Όσο είναι δυνατόν θα τις απλοποιούμε για να μπορούν να παρακολουθήσουν και οι πιο αρχάριοι.

Ο σκοπός είναι να δείξουμε πως θα κάνετε όλες, μα όλες, τις εργασίες στο Linux. Σιγά σιγά θα κάταφέρουμε να κάνετε το 100% από τις καθημερινές σας εργασίες σε έναν υπολογιστή και πάνω από το 90% από τις πιο σπάνιες. Για το υπόλοιπο 10% δεν ευθύνεται το Linux όπως θα καταλάβετε και στην πορεία, αλλά οι εταιρείες που παρέχουν λογισμικό και drivers μόνο για λειτουργικό Windows. (Το πρόβλημα είναι το ίδιο με που παρουσιάστηκε στον εκτυπωτή που αγοράσατε, ο οποίος έχει drivers για 32bit Windows αλλά όχι για 64bit)

Για να μπει κάποιος στον κόσμο του Linux και του Ανοικτού Κώδικα το πρώτο πράγμα που είναι να κάνει είναι να διαλέξει μια διανομή και να την εγκαταστήσει. Υπάρχουν εκατονταδες διανομές αλλά μάλλον θα διαλέξετε μια από τις πιο δημοφιλής και φιλικές. Εδώ είναι μια σύντομη λίστα :

• Suse - OpenSuse
• Ubuntu
• Redhat - Fedora
• Mandrake
• Debian

Υπάρχουν επίσης live cds που μπορούν και να εγκατασταθούν στον δίσκο όπως :

• Knoppix - ή Knoppel (η ελληνική έκδοση)
• Damn Small Linux - για παλία PCs
• Kororaa - για να δείτε 3D γραφικό περιβάλλον

Καθώς και άλλες γνωστές διανομές που δεν προτείνονται όμως για αρχαρίους όπως :

• Gentoo
• Slackware

Δεν έχει μεγάλη σημασία τελικά ποια διανομή θα διαλέξετε καθώς όλες είναι βασισμένες στο Linux. Παρόλ' αυτά κάθε μία έχει τους φανατικούς οπαδούς τις εξαιτίας των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της.

Στο παρόν εγχειρίδιο θα επιλέξουμε την διανομή Debian GNU/Linux. Παρακάτω θα περιγράψω τους λόγους αυτής της απόφασης οι οποίοι είναι καθαρά προσωπικοί. Εάν θελήσετε να ακολουθήσετε τις οδηγίες που υπάρχουν στο εγχειρίδιο αυτό θα πρέπει να εγκαταστήσετε Debian (κατά 90% και με λίγες αλλαγές ισχύουν και για Ubuntu, και κατά το ίμηση και για οποιοδήποτε άλλη Linux διανομή). Με την σειρά μου όμως σας προτείνω να δείτε αρκετές διανομές και να επιλέξετε τελικά εσείς αυτή που σας ταιριάζει. Για το λόγο αυτό ετοιμάσαμε προηγουμένως το δίσκο κατάλληλα, με κατατμήσεις έτοιμες για εγκατάσταση και δοκιμή και άλλων διανομών.

Λίγα λόγια για το Debian:

Το Debian είναι από τις μεγαλύτερες και από τις ιστορικές διανομές του Linux. Μαζί με τις πιο σκληροπυρηνικές Gentoo και Slackware είναι από τις πραγματικά ελεύθερες διανομές. Δεν υπάρχει εταιρεία από πίσω αλλά μια τεράστια κοινότητα υποστήριξης με πάνω από χίλιους ενεργούς προγραμματιστές και πολύ καλά δομημένο μοντέλο ανάπτυξης. Θεωρείται λιγότερο φιλική στον αρχάριο χρήστη σε σχέση με άλλες, κάτι που θα προσπαθήσουμε να διαψεύσουμε. Σε γενικές γραμμές κινείται στην γενική φιλοσοφία του Linux, του open source και του GNU

Κάντο αργά αλλά κάντο σωστά.

Ο λόγος που επιλέχθηκε αυτή η διανομή για το παρόν εγχειρίδιο είναι:

• Η εγκαταστάση των εκάστοτε αναγκαίων πακέτων απλά και εύκολα από την γραμμή εντολών (υπάρχουν και γραφικά εργαλεία μην ανησυχείτε).
• Ότι αναφέρεται εδώ δουλεύει σε οποιονδήποτε χρήστη έχει εγκατεστημένο Debian. Το Debian είναι ένα. Δεν υπάρχουν διαφορετικές εκδόσεις της μορφής π.χ. Suse 9 ή 10, Mandriva 2007, Ubuntu 6 κτλ.
• Οι ρυθμίσεις που χρειάζεται να κάνετε είναι καθαρά σε αρχεία κειμένου και είναι αρκετές φορές είναι πιο σύντομες και ξεκάθαρες από ότι σε άλλες διανομές

Πολλοί χρήστες του Debian πριν καταλήξουν σε αυτό δοκίμασαν αρκετές άλλες διανομές. Το ίδιο προτείνω να κάνετε και εσείς. Προσωπικά μετά από δοκιμή όλων των πιο δημοφιλών διανομών και μετά από 1 χρόνο χρήσης Suse 9.3 μένωντας αρκετά ικανοποιημένως, συνειδητοποίησα ότι κάθε μεγάλη διανομή που είναι βασισμένη σε εμπορικό πλάνο έχει τις δικές τις αδυναμίες όπως.

• Παρέχει εκδόσεις του ΛΣ της με πακέτα εφαρμογών ειδικά γι' αυτήν και δίνει υποστήριξει για την κάθε έκδοση 1-3 χρόνια (μερικές έως και 5). Μετά θα πρέπει να γίνει αναβάθμιση σε καινούργια έκδοση από το DVD εγκατάστασης, π.χ Suse 9.3 σε Suse 10.1.
• Η αναβάθμιση είναι πιο ομαλή απ' ότι στα windows αλλά πάντα μια αναβάθμιση έκδοσης την συνοδεύουν μικρά ή και μεγάλα προβλήματα.
• Οι διανομές βασίζονται είτε σε εγκατάσταση εφαρμογών και βιβλιοθηκών είτε :
  • από τον πηγαίο κώδικο (βλ. Slackware και το πολύ προηγμένο portage του Gentoo), πολύ δύσκολη οδός και χρονοβόρα, είτε
  • από πακεταρισμένα εκτελέσιμα τύπου rpm για Redhat/Fedora, Suse, Mandriva και τα παραγωγά τους. Όμως τα πακέτα εφαρμογών και οι εξαρτήσεις τους κατά καιρούς δημιουργούν προβλήματα που καταλήγουν να μην σε αφήνουν να εγκαταστήσεις το λογισμικό που θέλεις. Αντίθετα τα πακέτα τύπου deb στο debian και στα παράγωγά του (Knoppix, Ubuntu κτλ) περιέχουν πολύ πιο πλούσιες εξαρτήσεις με αποτέλεσμα τα προβλήματα να σχεδόν να μην υφίστανται.
• Όντας εμπορικές οι διανομές μπορεί είτε να αλλάξουν λίγο έως πολύ (Mandrake σε Mandriva), να αναθεωρήσουν την στρατηγική τους (βλ. συμφωνία Suse-Microsoft) ή να σταματήσουν την ανάπτυξή τους (πιο σπάνιο).

Αντίθετα με τις περισσότερες διανομές το Debian χαρακτηρίζεται από τα εξής

• Είναι η μοναδική μή εμπορική διανομή που έχει απεριόριστα χρόνια ζωής και υποστήριξης από την κοινότητα εκτός εάν βαρεθούν οι πάνω από 1000 προγραμματιστές της μαζικά και δεν βρεθούν αντικαταστάτες (θεωρείται τιμητικό να είσαι επίσημος προγραμματιστής σε κομμάτι του debian)
• Έχει τις περισσότερες διανομές παράγωγα πάνω από 100. Κάποιες είναι ιδιαίτερα γνωστές και επιτυχημένες (Ubuntu, Knoppix, Damn Small Linux)
• Βρίσκονται οδηγίες παντού στο internet (ειδικά με την διάδοση του Ubuntu, οι οδηγίες του οποίου συνήθως μπορούν να εφαρμοστούν και στο Debian)
• Δεν μπλέκει εγκαταστάσεις πακέτων και δεν έχει ποτέ προβλήματα εξαρτήσεων αντίθετα με διανομές που βασίζονται σε rpm (ακόμα και το Ubuntu που έχει deb πακέτα όταν προσπαθείς να εγκαταστήσεις πακέτα Debian επειδή δεν υπάρχουν τροποποιημένα για Ubuntu αρχίζουν προβλήματα)
• Έχει την εύκολοτερη πλήρη αναβάθμιση με μία εντολή (aptitude dist-upgrade) χωρίς καν να γίνει επανεκκίνηση στο μηχάνημα (εκτός εάν αναβαθμιστεί ο πυρήνας)
• Έχει την ευκολότερη και ταχύτερη εγκατάσταση εφαρμογών με aptitude install package-name
• Σκοπός δημιουργίας της ήταν να γίνει βάση για διανομές παράγωγα, πολλές από τις οποίες της έδωσαν στην πορεία πίσω τεχνογνωσία (όπως το Edu Debian διανομή για την εκπαίδευση). Είναι η πιο καλά δομημένη διανομή για να είναι εύκολη η τροποποίησή της.

Με το Debian υπάρχει το πλεονέκτημα της επιλογής μεταξύ σταθερότητας, τελευταίων εκδόσεων προγραμμάτων ή κάτι ενδιάμεσο. Εάν λοιπόν χρησιμοποιούμε το pc ως εξυπηρετητή πιθανόν να επιλέξουμε την σταθερή διανομή η οποία αλλάζει κάθε 18 μήνες (στην πράξη τους ξεπερνάει αφού δεν υπάρχει εταιρεία να την πιέζει και εμφανίζεται μόνο όταν είναι πραγματικά έτοιμη). Από την άλλη για καθημερινή χρήση είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιείς πακέτα από το δοκιμαστικό ή για τους ριψοκίνδυνους το ασταθές δέντρο. Περιληπτικά :

• Stable (Σταθερά) είναι τα πακέτα χωρίς γνωστά προβλήματα.
• Testing (Δοκιμαστικά) είναι τα πακέτα που θα μπουν τελικά στην σταθερή διανομή και πλησιάζουν σε σταθερότητα την stable
• Unstable (Ασταθή) είναι οι τελευταίες εκδόσεις πακέτων που δεν έχουν δοκιμαστεί εκτενώς και σίγουρα περιέχουν προβλήματα.

Στην πράξη ακόμα και με ασταθή πακέτα παραμένει Linux διανομή και είναι πολύ πιο σταθερή από τα windows.

βλ. www.people.cornell.edu/pages/kk288/debian_choosing_distribution.html

Το πρώτο βήμα που θα πρέπει να κάνουμε είναι συνάμα και το πιο δύσκολο για όσους δεν έχουν παρόμοια προηγούμενη εμπειρία. Οχι ότι είναι δύσκολο να εγκαταστήσετε μια διανομή Linux. Απεναντίας είναι πιο εύκολο από ότι μια διανομή windows αφού εκτός των άλλων περιέχει πολύ περισσότερους ενσωματωμένους οδηγούς συσκευών.

Το πρόβλημα είναι να εγκαταστήσετε το Linux χωρίς να πειράξετε το λειτουργικό που έχετε ήδη. Προσπαθήσατε στο παρελθόν να βάλετε 2 εκδόσεις windows που να μην μπλέκονται μεταξύ τους και να μπορείτε να αφαιρέσετε οποιαδήποτε από τις δύο χωρίς να πειραχτεί η άλλη; Αν ναι έχετε πάρει μια γεύση από την δυσκολία.

Ηδη όμως είπαμε ότι θα πηγαίνουμε από τα δύσκολα στα εύκολα. Εάν κάνουμε λοιπόν τις παρακάτω αλλαγές στο δίσκο μας τα οφέλη θα είναι πολλά μελλοντικά. Θα γλιτώσετε σίγουρα πολλές ώρες που θα αφιερώνατε στην επανεγκατάσταση λειτουργικών και σε διαδικασίες λήψης αντιγράφων ασφαλείας.

Θα ξεκινήσουμε λοιπόν με την προετοιμασία του δίσκου σε λογικά κομμάτια που ονομάζονται κατατμήσεις (partitions). Υπάρχουν πολλοί τρόποι να εγκαταστήσετε παραπάνω από ένα λειτουργικά. Στην πορεία όμως μπορεί να προκύψουν προβλήματα από την δομή που θα ακολουθήσετε. Εδώ θα δούμε μια απροβλημάτιστη δομή που επιτρέπει περαιτέρω αλλαγές και πλήρη ανεξαρτητοποίηση των λειτουργικών από τα δεδομένα σας. Συγκεκριμένα θα ρυθμίσουμε partitions για:

• 2 λειτουργικά συστημάτα Windows - ένα που έχετε τώρα και άλλο ένα που μπορεί να θελήσετε μελλοντικά.
• Όσα λειτουργικά συστήματα Linux θέλετε - ένα ως βασικό και άλλα για μελλοντικές δοκιμές διανομών.
• Κατάτμηση με όλα τα αρχεία σας. Είναι τα αρχεία σας τα οποία έχετε χρόνια, χρειάζεστε συχνά αντίγραφα ασφαλείας για αυτά, θέλετε να μην διαγράφονται όταν αλλάζετε λειτουργικό και επίσης να μπορείτε να έχετε πρόσβαση από όλα τα λειτουργικά στο pc σας.

Επίσης θα δημιουργήσουμε τις εξής δυο άλλες κατατμήσεις για μελλοντική χρήση όταν εξοικειωθούμε καλύτερα με το Linux:

• Κατάτμηση με πληροφορίες εκκίνησης όλων των λειτουργικών σας.
• Κατάτμηση με τις προσωπικές ρυθμίσεις εφαρμογών στο Linux που θα παραμένουν ακόμα και εάν αλλάξετε διανομή.

Λίγα λόγια για τους λόγους που θα δομήσουμε έτσι τον δίσκο και για την εκκίνηση λειτουργικών.

• Μπορούμε να χωρίσουμε τον δίσκο μας μέχρι σε 4 πρωτεύουσες (primary) κατατμήσεις.
• Τα windows τοποθετούν πληροφορίες εκκίνησης μόνο σε πρωτεύουσες κατατμήσεις. Για τον λόγο αυτό θα ετοιμάσουμε τις 2 πρώτες primary partitions για πιθανές εγκαταστάσεις Windows. Σε κάθε εγκατάσταση windows που θα κάνουμε θα τοποθετούμε τις πληροφορίες εκκίνησης στην ίδια κατάτμηση στην οποία κάνουμε εγκατάσταση.
• Το Linux όταν εγκαθίσταται τοποθετεί πληροφορίες εκκίνησης είτε
  • στην κατάτμηση εγκατάστασης του ή
  • πιο απλοϊκά απευθείας στο MBR (Master Boot Record), όπως αρχικά θα κάνουμε και εμείς.
• Για την εκκίνηση ενός εγκατεστημένου λειτουργικού συστήματος το BIOS προχωράει ως εξής:
  • Ψάχνει στο MBR του δίσκου για εντολές εκκίνησης και στην συνέχεια
    • εάν δεν βρει τίποτα θα ψάξει για εντολές εκκίνησης από την 1η φανερή (unhidden) και ενεργή (active), πρωτεύουσα (primary) κατάτμηση που θα βρεί. Συνήθως εδώ έχουμε τα windows.
    • εάν βρει πληροφορίες στο MBR από κάποιον boot loader που έχουμε εγκαταστήσει (όπως grub, lilo, bootmagic), θα βγάλει κάποιο μενού επιλογής λειτουργικών. Πατώντας σε αυτό :
      • Δίνεται εντολή να διαβάσει εντολές εκκίνησης από μια κατάτμηση ή
      • Να εκκινήσει κατευθείαν ένα Linux λειτουργικό που είναι εγκατεστημένο σε μία κατάτμηση.
• Υπάρχουν κάποια όρια στα 2Gb και στα 8Gb από τις εποχές που οι δίσκοι ήταν μικρής χωρητικότητας. Για να έχουμε την ευχέρεια να μην τα τηρήσουμε, θα θυσιάσουμε μια πρωτεύουσα κατάτμηση στο τέλος του δίσκου, την 4η δηλαδή. Θα έχει το ελάχιστο δυνατό μέγεθος που είναι 8Mb.
• Για να ξεπεράσουμε το όριο των 4 κατατμήσεων θα ορίσουμε μια από τις 4, για την ακρίβεια την 3η, ως εκτεταμένη (extended). Αυτήν μπορούμε να την ξαναχωρίσουμε σε όσες λογικές (logical) κατατμήσεις θέλουμε. Εδώ θα τοποθετήσουμε μεταξύ άλλων και το Linux.
• Θα χρησιμοποιήσουμε τις τρεις πρώτες λογικές κατατμήσεις για boot, home, και linux για την αποφυγή αλλαγής του αύξοντα αριθμού τους (ο οποίος θα αλλάζε εάν διαιρούσαμε π.χ. στα δύο μια κατάτμηση πριν από αυτές).

Για την δημιουργία κατατμήσεων μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε οποιοδήποτε εμπορικό (partition magic) ή open source (gparted, qtparted) εργαλείο.

Πριν όμως πειράξουμε τον δίσκο σας θα πρέπει να κάνουμε μια προετοιμασία για ασφάλεια και σωστή οργάνωση. Ο τρόπος που δουλεύαμε ως τώρα ήταν απλοϊκός, τα πάντα σε μία κατάτμηση. Η κατάτμηση αυτή είναι τεράστια και η λήψη αντιγράφων γίνεται προβληματική. Αυτό λοιπόν σε όμως δεν εξυπηρετεί:

1. Σύστημα πολλών λειτουργικών ώστε να μπορούμε να δουλέψουμε εξίσου από όλα
2. Λήψη αντιγράφων ασφαλείας λειτουργικού ξεχωριστά από τα αντίγραφα ασφαλείας των προσωπικών μας αρχείων.
3. Αντίγραφα ασφαλείας σχετικά μικρού μεγέθους (το πολύ 5 έως 10Gb)
4. Γρήγορη Λήψη αντιγράφων ασφαλείας και επαναφορά από αυτά.

Εάν η κατάτμηση του λειτουργικού σας καταλαμβάνει υπερβολικά μεγάλο χώρο πάνω από 20 Gb, από εγκαταστάσεις προγραμμάτων καθώς και από δίαφορα αρχεία θα πρέπει να την μειώσετε οπωσδήποτε. Προσπαθήστε να την κάνετε περίπου κάτω από 10Gb. Οπότε:

1. Μεταφέρετε αρχεία ήχου, εικόνες, video, setup προγραμμάτων, προσωπικά αρχεία κτλ. σε dvd. (ειδικά για τα κρίσιμα αρχεία σας προτιμήστε κάποιον σκληρό δίσκο).
2. Απεγκαταστήστε οτιδήποτε πιάνει πολύ μεγάλο χώρο και σας είναι εύκολο να εγκαταστήσετε (π.χ. παιχνίδια).
3. Πάρτε αντίγραφο ασφαλείας οπωσδήποτε από τον φάκελο C:\Documents and Settings.
4. Πάρτε αντίγραφο ασφαλείας για όλη την κατάτμηση από ένα ανάλογο πρόγραμμα (όπως Norton Ghost) ή δείτε πόσο εύκολα γίνεται και με δωρεάν linux εργαλειά στην παράγραφο Αντίγραφα Ασφαλείας Κατάτμησης Λειτουργικού στο κεφάλαιο Ασφάλεια

Εδώ λοιπόν μπορείτε να έχετε τις ενστάσεις σας. Με τις τεράστιες εφαρμογές και 4,5 παιχνίδια, και μόνο με τις εγκαταστάσεις τους, τα 20-30Gb ξεπερνιώνται πολύ εύκολα. Πως θα μου φτάσουν μελλοντικά τα 10Gb; Η απάντηση έχει ως εξής:

• Θα έχετε μία λογική κατάτμηση PROGRAMS με όσο χώρο θέλετε. Κατά τις εγκαταστάσεις των προγραμμάτων και των παιχνιδιών θα αλλάζετε τον φάκελο εγκατάστασης από C:\Program Files σε X:\Program Files (όπου X το γράμμα που αναγνωρίζεται η κατάτμηση).

Εμείς εδώ θα χρησιμοποιήσουμε:

• live cd που περιέχει τοgparted ή
• εναλλακτικά, αν και δεν προτείνεται αφού είναι πιο σταθερό όταν τρέχει από το δικό του live cd, μπορούμε να το τρέξουμε από το live cd του insert.

Άλλα παρόμοια εργαλεία για όσους ενδιαφέρονται είναι

• Το qtparted που υπάρχει στο knoppel] και στο [[http://www.knoppix.net|knoppix γενικότερα. Δουλεύει καλά αλλά συνήθως μόνο σε άδειο δίσκο.
• Το partition magic ή κάποιο άλλο εμπορικό είτε εγκατεστημένο στο ΛΣ είτε ακόμα καλύτερα σε μορφή boot floppy ή cd.
• To ubcd το οποίο περίεχει πάρα πολλά εργαλεία μαζί με αρκετούς δωρεάν partition managers.

Γενικά εάν αντιμετωπίσουμε αδυναμία να κάνουμε ένα βήμα με κάποιο πρόγραμμα μπορούμε να δοκιμάσουμε κάποιο άλλο.

Τις κατατμήσεις θα τις ονομάζουμε με τον τρόπο που το Linux τις χειρίζεται σαν ειδικά αρχεία στον φάκελο /dev. Πριν συνεχίσετε λοιπόν, ανατρέξε στο κεφ. Στα ενδότερα του Linux στην παρ. Συσκευές στο Linux και ακολούθως επιστρέψτε πάλι εδώ να συνεχίσουμε.

Σκοπός μας είναι χωρίς να απεγκαταστήσουμε το λειτουργικό στο οποίο δουλεύουμε αυτή την στιγμή να οργανώσουμε το σύστημα μας να εκκινεί από πολλά λειτουργικά και να ανεξαρτητοποιήσουμε τα αρχεία μας από την εγκατάσταση οποιουδήποτε λειτουργικού. Ακόμα και μεταβαίνοντας από τα Windows 98 στα XP ή στα VISTA θα πρέπει βα κρατήσουμε για αρκετό καιρό (πιθανόν και μήνες) το παλιό λειτουργικό μέχρι να βεβαιωθούμε στην πράξη ότι δεν το χρειαζόμαστε. Ακόμα και τότε εάν έχουμε χώρο στο δίσκο καλό είναι να μην διαγράφουμε ποτέ ένα εναλλακτικό λειτουργικό σύστημα. Μπορεί να το χρειαστούμε σε ώρα ανάγκης ή για λόγους δοκιμών.

Βεβαίως η διαδικασία αυτή δεν είναι ασφαλής ειδικά εάν την κάνουμε πρώτη φορά οπότε οπωσδήποτε κάνουμε με όποιον τρόπο ξέρουμε πλήρες backup αφού μπορούμε κάλλιστα από λάθος δικό μας, bug του λογισμικού ή από εξωγενή παράγοντα όπως πτωση ρεύματος να διαγράψουμε εντελώς τον δίσκο μας.

Θα θεωρήσουμε ότι ξεκινάμε από την πλέον διαδομενή κατάσταση σε έναν δίσκο για παράδειγμα 80Gb η οποία είναι : Μία μόνο πρωτεύουσα κατάτμηση τύπου NTFS ή FAT32 με λειτουργικό σύστημα Windows.

Εάν έχετε κάποια άλλη κατάσταση ήδη προσπαθήστε ακολουθώντας τις οδηγίες που θα δώσουμε να την διαμορφώσετε τελικά στην παρακάτω κατάσταση.

• Tα μεγέθη είναι στο περίπου και στο σύστημά σας μπορείτε να τα ορίσετε αλλιώς εάν δεν σας βολεύει
• To partition hda2 είναι για 2ο windows λειτουργικό. Ακόμα και να μην το χρησιμοποιήσετε αρχικά δημιουργήστε οπωσδήποτε για να αποφύγετε δύσκολες αλλαγές μελλοντικά. Μέχρι τότε θα είναι απλώς ένα partition για γενική αποθήκευση αρχείων σε FAT32. Το ίδιο ισχύει και για τα partitions hda8 (FREE1) και hda9 (FREE2) που είναι για να δοκιμάσετε μελλοντικά και άλλες διανομές Linux.

Οι οδηγίες θα αφορούν περισσότερο το gparted αλλά δεν θα δυσκολευτείται να τις εφαρμόσεται σε οποιονδήποτε partition manager. Θα έχουμε επιλεγμένο πάντα το round to cylinder. Εκκινείστε λοιπόν από ένα live cd και από το gparted κάντε τα εξής:

1. Ανάλογα με το αν έχετε ήδη μια κατάτμηση για όλο το δίσκο ή ξεκινάτε από κενό δίσκο κάντε αντίστοιχα:
   1. Αν θέλετε να διαγράψετε όλο το δίσκο και να ξεκινήσετε από το μηδέν
      1. Από το μενού Συσκευή επιλέξτε Ορισμός ετικέτας δίσκου και πατήστε δημιουργία. Θα διαγράψει όλο το δίσκο!
      2. Δεξί κλικ στον ελέυθερο χώρο και νέο για δημιουργία νέας κατάτμησης hda1 (WINXP)
         • Ελεύθερος χώρος πριν 0
         • Νεό μέγεθος 10001
         • Ελεύθερος χώρος μετά 66307 (το υπόλοιπο)
         • Τύπος primary, σύστημα αρχείων FAT32 ή NTFS
   2. Αν έχετε ήδη μία κατάτμηση με τα Windows για όλο το δίσκο
      1. Δεξί κλικ στην κατάτμηση hda1 και επιλογή resize
         • Ελεύθερος χώρος πριν 0.
         • Νεό μέγεθος 10001
         • Ελεύθερος χώρος μετά 66307 (το υπόλοιπο)
2. Δεξί κλικ στον νεό ελέυθερο χώρο και νέο για δημιουργία νέας κατάτμησης hda2 (WINVISTA)
   • Ελεύθερος χώρος πριν 0
   • Νεό μέγεθος 10001
   • Ελεύθερος χώρος μετά 56305 (το υπόλοιπο)
   • Τύπος primary, σύστημα αρχείων FAT32
3. Πηγαίνουμε apply για εφαρμογή.
4. Δεξί κλικ στην hda1 κατάτμηση . Πηγαίνουμε manage flags ή γενικά ψάχνουμε επιλογές για active, hide, unhide
   • Ξετσεκάρουμε το hidden. Επιλέγουμε boot ή active. Θα είναι η προκαθορισμένη κατάτμηση εκκίνησης εάν το mbr είναι κενό.
5. Ομοίως δεξί κλικ στην hda2 κατάτμηση και στις αντίστοιχες επιλογές:
   • Τσεκάρουμε το hidden. Ξετσεκάρουμε boot ή active. Θα είναι κρυφό για λόγους ασφαλείας.
6. Δεξί κλικ στον νεό ελέυθερο χώρο και νέο για δημιουργία νέας κατάτμησης hda3
   • Ελεύθερος χώρος πριν 0
   • Νεό μέγεθος 56297 (το υπόλοιπο - 8 Mb για την ακρίβεια 7.8 )
   • Ελεύθερος χώρος μετά 8
   • Τύπος extended, σύστημα αρχείων FAT32
7. Δεξί κλικ στον ελέυθερο χώρο του extended και νέο, για δημιουργία νέας κατάτμησης hda5 (BOOT)
   • Ελεύθερος χώρος πριν 0
   • Νεό μέγεθος 102
   • Ελεύθερος χώρος μετά 56195
   • Τύπος logical, σύστημα αρχείων reiserfs
8. Δεξί κλικ στον ελέυθερο χώρο του extended και νέο, για δημιουργία νέας κατάτμησης hda6 (HOME)
   • Ελεύθερος χώρος πριν 0
   • Νεό μέγεθος 4000
   • Ελεύθερος χώρος μετά 52195 Mb
   • Τύπος logical, σύστημα αρχείων reiserfs
9. Δεξί κλικ στον ελέυθερο χώρο του extended και νέο, για δημιουργία νέας κατάτμησης hda7 (DEBIAN)
   • Ελεύθερος χώρος πριν 0
   • Νεό μέγεθος 10001
   • Ελεύθερος χώρος μετά 42194 Mb
   • Τύπος logical, σύστημα αρχείων reiserfs
10. Ομοίως για hda8 με τύπο αρχείου όμως fat32 (για να είναι προσπελάσιμος μέχρι να βάλετε νέο λειτουργικό)
11. Δεξί κλικ στον ελεύθερο χώρο του extended και νέο, για δημιουργία νέας κατάτμησης hda9 (PROGRAMS - π.χ για εγκαταστάσεις προγραμμάτων)
    • Ελεύθερος χώρος πριν 0
    • Νεό μέγεθος 20002
    • Ελεύθερος χώρος μετά 12190 Mb
    • Τύπος logical, σύστημα αρχείων fat32
12. Δεξί κλικ στον ελέυθερο χώρο του extended και νέο, για δημιουργία νέας κατάτμησης hda10 (SWAP)
    • Ελεύθερος χώρος πριν 0
    • Νεό μέγεθος 1004
    • Ελεύθερος χώρος μετά 11186 Mb
    • Τύπος logical, σύστημα αρχείων linux-swap
13. Δεξί κλικ στον ελέυθερο χώρο του extended και νέο, για δημιουργία νέας κατάτμησης hda11 (DATA)
    • Ελεύθερος χώρος πριν 0
    • Νεό μέγεθος 11186 (εσείς όλο τον υπόλοιπο χώρο)
    • Ελεύθερος χώρος μετά 0 Mb
    • Τύπος logical, σύστημα αρχείων fat32
14. Apply για εφαρμογή των αλλαγών και επανεκκίνηση.

Αν όλα πήγαν καλά το συστημά μας θα εκκινήσει πάλι κανονικά από το λειτουργικό που είχαμε, αλλά πλέον θα είναι έτοιμο για σωστή εγκατάσταση νέων λειτουργικών.

Προσοχή! Στο gparted (όχι στο partition magic) έχει παρατηρηθεί ότι εάν δεν ξεκινήσετε από την ίδια αρχική κατάσταση ή κάνετε με διαφορετική σειρά τις αλλαγές μπορεί η τελική σας κατάσταση στο δίσκο να φαίνεται παρόμοια αλλά να αναγνωρίζονται οι κατατμήσεις με άλλη σειρά από αυτή που φαίνονται. Π.χ. Η 1η λογική κατάτμηση να ονομάζεται hda6 και η 2η hda5. Αυτό δεν θα σας εμποδίσει άμεσα στην εγκατάσταση αλλά καλό είναι να το αποφύγετε γιατί μπορεί να υπάρξουν μελλοντικά προβλήματα. Για να το αποφύγετε δοκιμάστε να δημιουργείτε πάντα τις νέες κατατμήσεις μετά από τις υπάρχουσες και στην αρχή του ελεύθερου χώρου. Οι κατατμήσεις είναι αρκετά πολύπλοκο θέμα. Μην πειραματιστείτε τώρα. Ας κάνουμε την εγκατάσταση με όσο πιο σίγουρο τρόπο μπορούμε.

To Debian υποστηρίζει πάνω από 10 αρχιτεκτονικές. Eχετε υπόψιν ότι επιπρόσθετο πακεταρισμένο software για debian από τρίτους, θα βρείτε κυρίως για την βασική αρχιτεκτονική i386. Η εργασία πακεταρίσματος για πολλές αρχικτεκτονικές είναι συνήθως δύσκολη και βέβαια καθαρά εθελοντική για τις open source εφαρμογές.

Πριν προχωρήσουμε στην εγκατάσταση θα επιλέξουμε μεταξύ των stable, testing και unstable, την testing έκδοση που είναι αρκετά σταθερή έχοντας παράλληλα διαθέσιμες τις τελευταίες εκδόσεις software. Θα επιλέξουμε επίσης μέσο εγκατάστασης. Υπάρχουν:

1. cd τύπου net-install χωρίς γραφικό περιβάλλον (150 Mb περίπου) για όσους έχετε γρήγορη σύνδεση στο διαδίκτυο.
2. cd (700 Mb)με τις βασικές εφαρμογές και παραθυρικό περιβάλλον, για όσους έχετε πιο αργή σύνδεση και θέλετε να εγκαταστήσετε αργότερα νέα προγράμματα.
3. dvd (3 για την ακρίβεια). Για όσους δεν έχετε σύνδεση στο Internet στον χώρο εγκατάστασης αλλά μπορείτε να βρείτε με κάποιον τρόπο από φίλους το dvd (καλό είναι να βρείτε και τα 3). Προτείνεται η χρήση του dvd για όσους θέλετε να εγκαταστήσετε Debian σε παραπάνω από ένα μηχανήματα.

Μπορείτε να βρείτε στην επίσημη ιστοσελίδα του Debian http://www.debian.org όλα τα παραπάνω isos

Εμείς θα επιλέξουμε τον 2o τρόπο να ξεκινήσουμε, αν και δεν θα δείτε ουσιώδεις διαφορές αν επιλέξετε διαφορετικά.

1. Αφού λοιπόν έχουμε χωρίσει τον δίσκο κατάλληλα, όπως είδαμε προηγουμένως, εκκίνούμε το σύστημα από το dvd πατώντας ENTER στην πρώτη οθόνη (χωρίς καμία παράμετρο δηλαδή) .
2. Επιλέγουμε την γλώσσα μας (Ελληνικά), την χώρα (Ελλάδα) και την διάταξη πληκτρολογίου (Ελληνική)
3. Εάν έχουμε κάποια ethernet κάρτα δικτύου θα δοκιμάσει μέσω dhcp να την ρυθμίσει.
4. Δώστε ένα όνομα στον υπολόγιστή σας και πάμε να δούμε το επόμενο καθοριστικό βήμα.
5. Το σημαντικό βήμα που θέλει προσοχή είναι η Διαμέριση Δίσκων. Εδώ ή θα το κάνουμε σωστά ή θα σβήσουμε το δίσκο!
   1. Προσοχή! Επιλέγουμε Διαχείριση με το χέρι. Όχι χρήση ολόκληρου του δίσκου γιατί θα διαγράψει τα πάντα στο δίσκο μας!
   2. Δεν θα κάνουμε τίποτα στην 1η λογική κατάτμηση (hda5 - ΒΟΟΤ - 100Mb). Είναι για μελλοντική χρήση.
   3. Επιλέξτε την 2η λογική κατάτμηση (hda6 - HOME - 4Gb) και πατήστε ENTER
      1. Πατήστε ENTER στο χρήση ως και επιλέξτε reiserfs με journal
      2. Πατήστε ENTER στην διαμόρφωση για να αλλάξει σε ναι
      3. Πατήστε ENTER στο σημείο επαφής και επιλέξτε /home προσωπικοί καταλόγοι χρηστών
      4. Στην ετικέτα βάλτε HOME (εάν δεν υπάρχει ήδη)
      5. Τέλος επιλέξτε ολοκλήρωση της ρύθμισης της κατάτμησης
   4. Επιλέξτε την 3η λογική κατάτμηση (hda7 - DEBIAN - 10Gb) και πατήστε ENTER
      1. Χρήση ως reiserfs με journal
      2. Διαμόρφωση ναι
      3. Σημείο επαφής / το βασικό σύστημα αρχείων
      4. Ετικέτα DEBIAN (εάν δεν υπάρχει ήδη)
      5. Εκκινήσιμη ναι
      6. Τέλος επιλέξτε ολοκλήρωση της ρύθμισης της κατάτμησης
   5. Είμαστε έτοιμοι. Θα έχει ήδη αναγνωρίσει την κατάτμηση linux-swap αυτόματα.
      1. Με το κάτω βελάκι βρείτε το Ολοκλήρωση της διαμέρισης και αποθήκευση των αλλαγών στο δίσκο και πατήστε ENTER.
      2. Ελέγξτε για τελευταία φορά τις αλλαγές που θα πρέπει να είναι 3 και περίπου όπως παρακάτω
         • κατάτμηση #6 της συσκευής IDE1 πρωτεύον (hda) ως reiserfs
         • κατάτμηση #7 της συσκευής IDE1 πρωτεύον (hda) ως reiserfs
         • κατάτμηση #10 της συσκευής IDE1 πρωτεύον (hda) ως swap
      3. Πατήστε ΝΑΙ στην αποθήκευση αλλαγών στον δίσκο
6. Θα σας ζητηθεί ο κωδικός υπερχρήστη (root)
7. Δημιουργήσετε επίσης έναν νέο χρήστη (στο linux δεν συνδεόμαστε ποτέ γραφικά ως υπερχρήστης) και δώστε κωδικό για αυτόν.
8. Στην Ρύθμιση διαχειριστή πακέτων επιλέξτε κοντινό σας εξυπηρετητή που θα σας παρέχει νέα πακέτα καθώς και αναβαθμίσεις. Δεν είναι απαραίτητο να γίνει τώρα η ρύθμιση ειδικά εάν το cd σας δεν είναι πρόσφατο καθώς θα καθυστερήσει η εγκατάσταση αφού θα κατεβάσει τις τελευταίες αναβαθμίσεις. Για Ελλάδα πάντως καλή επιλογή είναι το πανεπιστήμιο της Θράκης ftp.duth.gr. Ο επίσημος εξυπηρετητής είναι στην Γερμανία ftp.de.debian.org.
9. Αφήστε τις προεπιλογές για το λογισμικό για την ώρα και πατήστε συνέχεια
10. Τέλος εγκαταστήστε τον φορτωτή εκκίνησης grub στο mbr. Εάν αποτύχει η εγκατάσταση του grub δεν πειράζει. Εγκαταστήστε το πιο απλό lilo στο mbr. Θα ρυθμίσουμε τον grub αργότερα.

Επανεκκινήστε τον υπολογιστή. Αν όλα πήγαν καλά στην θα εμφανιστεί το μενού του grub. Μην πανικοβληθείτει εάν επιλέγοντας το λειτουργικό των Windows που δουλεύατε ήδη, διαπιστώσετε ότι δεν φορτώνει. Μπείτε στο Linux. Η επόμενη κίνηση είναι να ρυθμίσουμε το grub ούτως η άλλως

Παρακάτω θα κάνουμε την πρώτη μας εργασία μέσα από περιβάλλον linux. Για το λόγο αυτό ανατρέξτε για λίγο παρακάτω στο κεφάλαιο Ξεκινώντας από τα βασικά για να δείτε πως ανοίγουμε ένα τερματικό και πως εκτελούμε μια εφαρμογή ως υπερχρήστης. Επιστρέψτε μετά πάλι εδώ για να συνεχίσουμε.

Θέλουμε να αλλάξουμε ρυθμίσεις στο grub. Όμως στο περιβάλλον δουλεύουμε σαν απλώς χρήστης χωρίς δικαιώματα αλλαγών σε κρίσιμα αρχεία. Θα ανοίξουμε λοιπόν σε έναν κειμενογράφο με δικαιώματα υπερχρήστη το αρχείο /boot/grub/menu.lst που έχει τις ρυθμίσεις του grub. Εκτελέστε ως υπερχρήστης την εντολή

gedit /boot/grub/menu.lst&

Βρείτε την γραμμή που ξεκινάει με title Other Operating Systems. Η επόμενη γραμμή title αφορά το λειτουργικό σύστημα Windows που έχετε ήδη. Αλλάξτε την να μοιάζει ως εξής. Στον τίτλο βάλτε οτιδήποτε θέλετε

title Microsoft Windows XP Home Edition
unhide (hd0,0)
hide (hd0,1) 
root (hd0,0)  
savedefault
makeactive
chainloader +1

Οι δίσκοι και τα partitions ξεκινούν την αρίθμηση από το 0. Άρα (hd0,0) ή αλλιώς όπως είδαμε προηγουμένος στην ρύθμιση των κατατμήσεων hda1 είναι η 1η κατάτμηση στον 1ο δίσκο. Εδώ έχουμε το λειτουργικό που δουλέυαμε ήδη π.χ. WIndows XP Home. Οι ρυθμίσεις αυτές λένε να είναι :

• φανερή η 1η κατάτμηση (unhide (hd0,0))
• κρυφή η 2η κατάτμηση (hide (hd0,0)). Για λόγους ασφαλείας κυρίως
• Ορίζουμε από την 1η κατάτμηση (root (hd0,0) να διαβάσουμε πληροφορίες
• Την ορίζουμε ενεργή (makeactive)
• Και δίνουμε την εντολή να φορτωθεί η πληροφορία εκκίνησης που έχει γραφτεί στην κατάτμηση αυτή (chainloader +1)

Αν και δεν έχουμε ακόμα λειτουργικό στην 2η κατάτμηση βάλτε σε σχόλια (με #) τις παρόμοιες εντολές που θα χρειαστούν. Όταν εγκαταστήσετε εκεί λειτουργικό αφαιρέστε τα. Π.χ.

#title Microsoft Windows Vista
#hide (hd0,0)
#unhide (hd0,1) 
#root (hd0,1)  
#savedefault
#makeactive
#chainloader +1

Θα θέλετε όταν ο υπολογιστής σας ξεκινάει να φορτώνει μετά από κάποια δευτερόλεπτα το λειτουργικό σύστημα που δουλεύατε ήδη και όχι το Linux. (Τουλάχιστον όχι ακόμα). Βρείτε στην αρχή του αρχίου την γραμμή

default 0

και αλλάξτε την σε 3 π.χ. για να φορτώνει την 4η επιλογή, στο grub (μετράμε πάλι ξεκινώντας από το 0).

default 3

Αλλάξτε επίσης, αν θέλετε, και τον χρόνο αναμονής πριν την αυτόματη φόρτωση σε όσο θέλετε. Π.χ. για 10 δευτερόλεπτα

timeout 10

Αποθηκεύστε το αρχείο και επανεκκινήστε τον υπολογιστή σας πηγαίνοντας από το μενού Επιφάνεια εργασίας στην επιλογή Κλείσιμο.

Το επόμενο βήμα της προχωρημένης ρύθμισης του grub δεν μας είναι άκρως απαραίτητο για να συνεχίσουμε. Το grub όμως αυτήν την στιγμή είναι μέσα στην διανομή linux. Εάν την διαγράψουμε απλώς ο υπολογιστής μας δεν θα εκκινεί καθόλου προσωρινά. Εάν δεν ξέρετε πως να διαγράψετε το mbr για να εκκινήσει ο υπολογιστής από την 1η ενεργή κατάτμηση, θα έχετε πρόβλημα.

Στόχοι μας είναι οι παρακάτω:

1. Να σπάσουμε στα δύο τις ρυθμίσεις του grub:
   1. Ένα μενού που θα αποθηκευτεί στο mbr του δίσκου και θα έχει για παράδειγμα τις εξής επιλογές
      1. Windows XP
      2. Windows Vista (μελλοντικά)
      3. Debian GNU/Linux
      4. Fedora 7 (επίσης μελλοντικά)
   2. Άλλο μενού που θα αφορά το εγκατεστημένο Debian GNU/Linux. Θα φορτώνεται όταν επιλέγουμε το αντίστοιχο μενού και θα έχει επιλογές με τους εγκατεστημένους πυρήνες στην διανομή (για παράδειγμα):
      1. Debian GNU/Linux, kernel 2.6.18-4-686
      2. Debian GNU/Linux, kernel 2.6.18-4-686 (single-user mode)
      3. Debian GNU/Linux, kernel 2.6.17-1-486
      4. Debian GNU/Linux, kernel 2.6.17-1-486 (single-user mode)

Έχουμε ήδη μια κατάτμηση, για τα αρχεία του grub, που ακόμα δεν έχουμε χρησιμοποιήσει. Θα δούμε πως θα φορτώσουμε τα περιεχόμενά της σε έναν φάκελο (/mnt/hda5). Θα γράψουμε εκεί τις ρυθμίσεις του grub για το mbr αποσυνδέοντας το έτσι από την διανομή μας.

Συνεχίζουμε λοιπόν με τις παρακάτω ενέργειες. Ως root δημιουργήστε τον φάκελο /mnt/hda5

mkdir /mnt/hda5

Φορτώστε τώρα τα περιεχόμενά της κατάτμησης hda5 στον φάκελο αυτό.

mount /dev/hda5 /mnt/hda5

Αντιγράψτε τον φάκελο /boot/grub και τα περιεχόμενά του μέσα στο /mnt/hda5/. Τα περιεχόμενο του /boot εκτός από τον φάκελο grub δεν μας χρειάζονται

cp -r /boot/grub /mnt/hda5/

Ανοίξτε το αρχείο /mnt/hda5/grub/menu.lst ως υπερχρήστης

gedit /mnt/hda5/grub/menu.lst&

Μπορούμε να σβήσουμε τα σχόλια ή να τα αφήσετε και εάν θέλετε ρίξτε τους μια ματιά. Στο αντίγραφο αυτό δεν θα μας χρειαστουν. Στο /boot/grub/menu.lst όμως μην τα σβήσετε, τα χρειάζεται η εντολή update-grub. Θα κρατήσουμε ότι επεξεργαστήκαμε προηγουμένως μόνο. Τις 2 εγγραφές για τα λειτουργικά Windows, και θα σβήσουμε (ή θα περάσουμε σε σχόλια ότι είναι ανάμεσα σε

## ## End Default Options
..
.. 
#This entry automatically added by the Debian installer for a non-linux OS

π.χ. Θα περάσουν σε σχόλια τα εξής

#title		Debian GNU/Linux, kernel 2.6.18-4-486
#root		(hd0,6)
#kernel		/boot/vmlinuz-2.6.18-4-486 root=/dev/hda7 ro vga=785 quiet splash 
#initrd		/boot/initrd.img-2.6.18-4-486
#savedefault
#
#title		Debian GNU/Linux, kernel 2.6.18-4-486 (single-user mode)
#root		(hd0,6)
#kernel		/boot/vmlinuz-2.6.18-4-486 root=/dev/hda7 ro vga=785 quiet splash single
#initrd		/boot/initrd.img-2.6.18-4-486
#savedefault
### END DEBIAN AUTOMAGIC KERNELS LIST 
# This is a divider, added to separate the menu items below from the Debian
# ones
# title Other operating systems
# root

Τα μόνα κομμάτια χωρίς σχόλια θα είναι περιληπτικά τα εξής. Προσοχή το default θα αλλάξει τώρα σε 0 αφού περάσαμε σε σχόλια τρεις καταχωρήσεις.

default 0
timeout 5
color cyan/blue white/blue
#
title Microsoft Windows XP Home Edition
unhide (hd0,0)
hide (hd0,1) 
root (hd0,0)  
savedefault
makeactive
chainloader +1
#
#title Microsoft Windows Vista
#hide (hd0,0)
#unhide (hd0,1) 
#root (hd0,1)  
#savedefault
#makeactive
#chainloader +1

Προσθέστε τώρα μια νέα καταχώρηση που θα φορτώνει το 2ο μενού που θα αφορά την εγκατάσταση Debian GNU/Linux στην 3η λογική κατάτμηση ( hda7 ή (hd0,6) )

title Debian GNU/Linux
configfile (hd0,6)/boot/grub/menu.lst

Για να κάνουμε εύκολη την αντιμετώπιση μελλοντικών προβλημάτων θα προσθέσουμε επίσης μία επιλογή που θα επανεγκαθιστά εάν χρειαστεί το grub στο mbr. Κάτι απαραίτητο καθώς τα windows κατά την εγκατάστασή τους έχουν την τάση να διαγράφουν το mbr. Δείτε την Επανεγκατάσταση-τροποποίηση grub στο κεφάλαιο Αντιμετώπιση προβλημάτων

title Install GRUB to hard disk (mbr)
install (hd0,4)/grub/stage1 (hd0) (hd0,4)/grub/stage2 p (hd0,4)/grub/menu.lst

Πάμε τώρα να αλλάξουμε το αρχείο /boot/grub/menu.lst και να αφαιρέσουμε από αυτό τις επιλογές για την εκκίνηση των λειτουργικών windows αφήνοντας μόνο τους πυρήνες του Linux. Θα πάρουμε ένα αντίγραφο ασφαλείας πρώτα (πάντα ως root)

cp /boot/grub/menu.lst /boot/grub/menu.lst.old
gedit /boot/grub/menu.lst&

Διαγράψτε όλες τις γραμμές μετά την γραμμή

### END DEBIAN AUTOMAGIC KERNELS LIST 

Τώρα θα κάνουμε κάτι που θα σας φανεί λίγο παράξενο. Στο Linux όμως γίνεται αφού είναι χρήσιμο σε πάραπολλές περιπτώσεις. Αρχικά θα αποπροσαρτήσουμε την κατάτμηση /dev/hda5 από τον φάκελο /mnt/hda5.

umount /mnt/hda5

Εκτελώντας την παρακάτω εντολή τα περιεχόμενα του ήδη υπάρχοντος φάκελου /boot δεν θα σβηστουν αλλά θα κρυφτούν και στην θέση τους θα τοποθετηθούν τα περιεχόμενα της κατάτμησης /dev/hda5 (BOOT κατάτμηση)

mount /dev/hda5 /boot

Tώρα είμαστε έτοιμοι να εγκαταστήσουμε το grub που δημιουργήσαμε για το mbr

grub-install hd0

Εάν θελήσουμε να επεξεργαστούμε το grub με το μενού του mbr θα εκτελούμε

mount /dev/hda5 /boot
gedit /boot/grub/menu.lst&

Για να επεξεργαστούμε πάλι το 2ο μενού με τους πυρήνες,

umount /boot 
gedit /boot/grub/menu.lst&

Επανεκκινήστε λοιπόν να δούμε αν όλα πήγαν καλά. Αν ναι τότε χαλαρώστε για λίγο. Έχουμε κάνει ήδη πάρα πολλά και ακόμα δεν ξεκινήσαμε. Το σύστημα μας όχι μόνο είναι dual-boot αλλά μπορούμε να εγκαταστήσουμε επιπλέον λειτουργικά Windows και Linux χωρίς πρόβλημα. Παρακάτω θα δούμε πώς

Το 2ο λειτουργικό Windows θα εγκατασταθεί στην 2η πρωτεύουσα κατάτμηση που έχουμε ήδη δημιουργήσει. Πριν την εγκατάσταση θα ενεργοποιήσουμε στο mbr μενού του grub το 2ο λειτουργικό Windows που περάσαμε σε σχόλια (βλ.Ρύθμιση Φορτωτή εκκίνησης grub). Εκκινήστε στο Linux και φορτώστε λοιπόν στον κατάλογο /boot τις ρυθμίσεις του grub από την κατάτμηση ΒΟΟΤ

mount /boot

Επεξεργαστείτε το /boot/grub/menu.lst

su
gedit /boot/grub/menu.lst&

Αφαιρέστε τα σχόλια από την 2η καταχώρηση (βάλτε το δικό σας τίτλο)

title Microsoft Windows Vista
hide (hd0,0)
unhide (hd0,1) 
root (hd0,1)  
savedefault
makeactive
chainloader +1

Βάλτε μέσα το cd της εγκατάστασης και δώστε προσοχή στο επόμενο βήμα. Για να εγκατασταθούν τα windows στην δεύτερη κατάτμηση θα πρέπει να κάνουμε κάποιες ενέργειες Τρέξτε λοιπόν το gparted (πάντα ως root).

1. Θα κρύψουμε την πρώτη (hide) πρωτεύουσα κατάτμηση
   1. Με δεξί κλικ σε αυτή επιλέγουμε manage flags
   2. Τσεκάρουμε το hidden και αφαιρούμε το boot
2. Θα εμφανίσουμε και θα ενεργοποιήσουμε την δεύτερη πρωτεύουσα κατάτμηση
   1. Με δεξί κλικ σε αυτή επιλέγουμε manage flags
   2. Αφαιρούμε το hidden και τσεκάρουμε το boot
3. Με το cd μέσα κάνουμε επανεκκίνηση
4. Εάν στο σημείο που επιλέγουμε σε ποια κατάτμηση θα εγκαταστήσουμε τα windows, δούμε την δεύτερη να έχει το γράμμα C:\, τότε και μόνο τότε συνεχίζουμε κανονικά την εγκατάσταση. Σε αντίθετη περίπτωση, εάν ήταν φανερό και ενεργό το πρώτο partition, εξ' ορισμού θα τοποθετούσε εκεί πληροφορία εκκίνησης, κάνωντας την 2η κατάτμηση να εξαρτιέται από την πρώτη.
5. Τα Windows συνηθίζουν να διαγράφουν to mbr κατά την εγκατάστασή τους. Το επόμενο βήμα λοιπόν είναι η επανεγκατάσταση-τροποποίηση grub. Δείτε την στο κεφάλαιο Αντιμετώπιση προβλημάτων

Ωραία μέχρι τώρα, αλλά τι γίνεται εάν θέλουμε και 3ο και 4ο λειτουργικό Windows; Τα Windows λειτουργικά (μέχρι στιγμής), χρειάζονται μία πρωτεύουσα κατάτμηση, (δυστυχώς δε μπορούν σε λογική απ' όσο γνωρίζω) για να γράψουν boot πληροφορία. Κατα την εγκατάσταση τους, γράφουν καινούργια πληροφορία στην πρώτη φανερή και ενεργή πρωτεύουσα κατάτμηση που θα βρούν. Άρα πριν από κάθε εγκατάσταση σε μία λογική κατάτμηση, από το gparted:

1. κάντε φανερή την 1η πρωτεύουσα κατάτμηση, ενεργοποιήστε την και κρύψτε την 2η (ή κρύψτε αντίστροφα) και επανεκκινήστε.
2. Διαλέξτε την λογική κατάτμηση που θέλετε για εγκατάσταση και συνεχίστε
3. στο μενού του grub αλλάξτε τίτλο στην 1η κατάτμηση (επεξεργαστείται το αρχείο όπως είδαμε πριν) ώστε να φαίνεται ότι θα μας πάει σε υπομενού που υπάρχουν 2 και πλέον λειτουργικά. π.χ σκέτος και γενικός τίτλος Microsoft Windows.

title Microsoft Windows
unhide (hd0,0)
hide (hd0,1) 
root (hd0,0)  
savedefault
makeactive
chainloader +1

Ακολουθήστε τις οδηγίες για Αντίγραφα Ασφαλείας Κατάτμησης Λειτουργικού, για να πάρετε αντίγραφο της κατάτμησης με τις πληροφορίες εκκίνησης, για μελλοντική επαναφορά εάν προκύψει πρόβλημα.

Προσοχή όμως! Την κατάτμηση αυτή δεν θα την διαγράψετε μελλοντικά. Αν το κάνετε θα διαγραφεί η πληροφορία εκκίνησης για τα λειτουργικά Windows που έχετε σε λογικές κατατμήσεις και δεν θα εκκινούν. Τι θα γίνει έαν για παράδειγμα πρέπει να διαγραφεί λόγου ιού. Από προηγούμενο αντίγραφο της κατάτμησης με τις πληροφορίες εκκίνησης, θα επαναφέρετε.

Πάντως γενικά δεν είναι τόσο κομψή και απροβλημάτιστη λύση. Το 3ο λειτουργικό σας θα έχει το γράμμα D:\, ενώ πάντα το γράμμα C:\ θα υπάρχει, και θα αφορά την εγκατάσταση των Windows στην 1η πρωτεύουσα κατάτμηση. Μπορεί να γίνει μπλέξιμο έτσι.

Άλλη λύση για 3 ανεξάρτητα μεταξύ τους λειτουργικά Windows προυποθέτει μικρές τις 3 πρώτες πρωτεύουσες κατατμήσεις, την 4η ως εκτεταμένη με τις λογικές, χωρίς κενή πρωτεύουσα κατάτμηση στο τέλος. Π.χ. αν είστε εγκρατείς με τον χώρο δοκιμάστε τις παρακάτω κατατμήσεις, με τα παρακάτω ακριβή μεγέθη.

1. Κατά την εγκατάσταση του νέου λειτουργικού επιλέξτε την λογική κατάτμηση στην οποία θέλετε να εγκατασταθεί.
2. Μην χρησιμοποιήσετε/προσαρτήσετε την BOOT ούτε την HOME κατάτμηση.
3. Επιλέξτε την swap κατάτμηση (αν δεν έχει γίνει ήδη αυτόματα).
4. Στον φορτωτή εκκίνησης επιλέξτε grub και εγκαταστήστε στο mbr. (Μην ανησυχείτε θα το επαναφέρουμε μετά)

Ακολουθώντας τις οδηγίες για επανεγκατάσταση-τροποποίηση grub ανοίξτε το αρχείο menu.lst, που αφορά το mbr, και προσθέστε μια νέα καταχώρηση. Αν π.χ. το νέο σας linux είναι στην 4η λογική κατάτμηση ( hda8 ή (hd0,7) ) και το μενού με τους πυρήνες που το αφορά είναι στο /boot/grub/menu.lst προσθέστε

title Fedora 7
configfile (hd0,7)/boot/grub/menu.lst

και εγκαταστήστε το πάλι (δείτε από τις ίδιες οδηγίες το πως).

Για να Αποσυνδεθούμε από το Gnome ή το Kde και να ξαναδούμε την οθόνη εισόδου πηγαίνουμε στο μενού Επιφάνεια Εργασίας και επιλέγουμε Αποσύνδεση.

Αντίστοιχα επιλέγουμε Κλείσιμο για Τερματισμό / Επανεκκίνηση. Μπορεί επίσης να έχει αναγνωριστεί και ρυθμιστεί αυτόματα και ο τερματισμός από το κουμπί power του υπολογιστή μας. Δοκιμάστε και τις 2 μεθόδους. Εάν βλέπετε διαφορές στο τρόπο κλεισίματος ίσως δεν κλείνει εντελώς ομαλά από το κουμπάκι, οπότε δεν είναι καλό να το χρησιμοποιούμε. Εναλλακτικά, από την κονσόλα, για τερματισμό εκτελούμε (μπαίνουμε πρώτα ως υπερχρήστης).

su
shutdown -h 0

Για επανεκκίνηση

shutdown -r 0

Κατά την σύνδεσή μας μπορούμε να επιλέξουμε το περιβάλλον εργασίας στο οποίο θα ξεκινήσουμε (π.χ gnome ή kde) Επιλέξτε το από το μενού Συνεδρία.

Ανοίξτε από έναν κειμενογράφο ένα αρχείο ως απλός χρήστης (μην αποθηκεύσετε αλλαγές)για ασφάλεια π.χ.

gedit ~/.bash_history&

1. Eπιλέξτε κάποιο κείμενο με το ποντίκι.
2. Κάντε σύντομο κλικ κάπου στο τέλος του κειμένου. Προσοχή! Χωρίς να ξανασύρετε το ποντίκι
3. Κάντε κλικ με το μεσαίο πλήκτρο.

Το μεσαίο πλήκτρο θα το χρησιμοποιείται συνέχεια για γρήγορη επικόλληση κειμένων όπως π.χ. εντολών και ρυθμίσεων από το παρόν εγχειρίδιο στον υπολογιστή σας

Έχοντας δεδομένο ότι αρχικά έχετε εγκατεστημένο το περιβάλλον Gnome δείτε στην παρ. Περιήγηση αρχείων μέσω nautilus πως να ξεκινήσετε την περιήγηση στα αρχεία σας

Λίγα λόγια για τους ριζικούς φακέλους στο Linux

• /bin : περιέχει εκτελέσιμα προγράμματα προσβάσιμα συνήθως από όλους τους χρήστες
• /boot : περιέχει τα αρχεία και τις ρυθμίσεις για την εκκίνηση του Λειτουργικού σας
• /cdrom : (αν υπάρχει) είναι πιθανόν σύνδεσμος σε άλλο φάκελο (π.χ. /media/cdrom) στον οποίο τοποθετούνται τα περιεχόμενα του cd/dvd δίσκου σας, όταν τον εισάγετε
• /dev : κατάλογος με ειδικά αρχεία συσκευών (βλ. παρ.Συσκευές στο Linux
• /etc : Αρχεία κειμένου με ρυθμίσεις για κάθε εφαρμογή ,υπηρεσιών κ.α. που υπάρχει στο λειτουργικό σας.
• /home : Περιέχει τους φακέλους με τα προσωπικά αρχεία και ρυθμίσεις κάθε χρήστη. (Κάτι ανάλογο με το Documents And Settings στα Windows).
• /lib : Περιέχει βιβλιοθήκες για εφαρμογές, οδηγούς συσκευών κτλ.
• /media : Στους υποφακέλους του συνήθως προσαρτούμε περιεχόμενα αφαιρούμενων μέσων όπως cd/dvd, floppy και usb stick.
• /mnt : Στους υποφακέλους του συνήθως προσαρτούμε περιεχόμενα κατατμήσεων μόνιμων αποθηκευτικών μέσων (π.χ ide και sata δίσκων)
• /opt : Κενός φάκελος που προορίζεται για προεραιτικές εγκαταστάσεις λογισμικού (optional). Προτείνεται να τον χρησιμοποιούμε για το λογισμικό που τοποθετούμε χειρoκίνητα εμείς, χωρίς την χρήση του apt. (όπως εφαρμογές java)
• /proc : Φάκελος που περιέχει εικονικά αρχεία κειμένου, για ευκολία εμφάνισης και αλλαγής, στις ρυθμίσεις του πυρήνα ενώ εκτελείται το λειτουργικό. (Π.χ εκτελέστε cat /proc/ide/drivers)
• /root : Ο φάκελος με τα προσωπικά αρχεία και ρυθμίσεις του υπερχρήστη root
• /sbin : περιέχει εκτελέσιμα προγράμματα συστήματος προσβάσιμα συνήθως μόνο από τον root
• /selinux : Φάκελος που αφορά το σύστημα ασφαλείας selinux που ενσωματώθηκε τελευταία στην βασική εγκατάσταση του Debian (Νέα προσθήκη)
• /tmp : Φάκελος με προσωρινά αρχεία. Μην δοκιμάσετε να διαγράψετε περιεχόμενα που δεν γνωρίζεται τι είναι, ενώ τρέχει το λειτουργικό. Χρησιμοποιείται συνεχώς.
• /usr : Φάκελος που περιέχει τις εγκατεστημένες εφαρμογές στο linux (παρόμοιος με το Program Files των Windows, αλλά με πολύ καλύτερη δομή)
• /var : Κατάλογος με μεταβλητά στοιχεία προγραμμάτων και υπηρεσιών (variable), π.χ. τα mail ενός mail server

Επίσης περιέχονται πιθανόν συνδέσμοι σε βασικά αρχεία εκκίνησης του λειτουργικού όπως initrd.img και vmlinuz

Από την γραφική εφαρμογή τερματικού του gnome (gnome-terminal) επιλέξτε Αρχείο και Άνοιγμα καρτέλας. Θα έχετε σχεδόν πάντα 2 καρτέλες ανοιχτές. Μία για τον απλό χρήστη και μία για τον υπερχρήστη root. Για να τις ξεχωρίζουμε μεταξύ τους ενώ είστε στην 2η καρτέλα επιλέξτε από το μενού Τερματικό/Ορισμός Τίτλου και βάλτε root.

Ο κειμενογράφος του gnome gedit αν και γυμνός από χαρακτηριστικά σε σχέση με άλλους (π.χ. kate) έχει επισύμανση σύνταξης για αρκετούς τύπους αρχείων. Εμείς θα εργαστούμε κυρίως με αρχεία ρυθμίσεων ή scripts εντολών. Για την πιο άνετη ανάγνωσή τους από το μενού του gedit επιλέξτε Προβολή / Λειτουργία Επισύμανσης/ Δέσμες ενεργειών / sh

Κατά την αρχική εγκατάσταση του το Debian ρυθμίζεται να φορτώνει τον διαχειριστή παραθύρων Gnome. Αφού μπείτε στο γραφικό περιβάλλον πηγαίνετε :

1. από το μενού Εφαρμογές στα Βοηθήματα
2. κάντε δεξί κλικ στο τερματικό και επιλέξτε προσθήκη του εκκινητή στην επιφάνεια εργασίας. Αυτό θα δημιουργήσει μια συντόμευση για το τερματικό (κονσόλα) στην επιφάνεια εργασίας μας.
3. Κάντε κλικ πάνω της στην συνέχεια για να ανοίξει μια κονσόλα.

Η συντόμευση θα μας χρειαστεί καθώς από την κονσόλα θα δουλεύουμε συνέχεια στο παρόν εγχειρίδιο.

1. Δημιουργήστε μια απλή συντόμευση όπως προηγουμένως στην επιφάνεια εργασίας π.χ. για την εφαρμογή gedit
2. Κάντε δεξί κλικ πάνω στην συντόμευση και επιλέξτε Ιδιότητες
3. Στην καρτέλα Βασικό αλλάξτε την ονομασία προσθέτωντας (ως root)
4. Στην καρτέλα Εκκινητής βάλτε μονά εισαγωγικά στην εντολή και τις παραμέτρους της και προσθέστε πριν την εντολή gksu. Για παράδειγμα το gedit %U αλλάξτε το σε gksu 'gedit %U'

Θα δημιουργήσουμε άλλη μια για τον περιηγητή αρχείων nautilus πάλι ως υπερχρήστης.

1. Κάνουμε δεξί κλικ στην επιφάνεια εργασίας και επιλέγουμε Δημιουργία Εκκινητή.
2. Ορίστε όνομα Υπολογιστής (ως root)
3. Στο πεδίο εντολή εισάγετε gksu nautilus
4. Κάντε κλικ στο χωρίς εικονίδιο και επιλέξτε το εικονίδιο gnome-computer.png και πατήστε κλείσιμο
5. Κάντε δεξί κλικ στην συντόμευση, επιλέξτε ιδιότητες και από την καρτέλα Εμβλήματα τσεκάρετε το Σημαντικό. Αυτό για να θυμάστε να είστε προσεκτικοί, αφού με έναν περιηγητή ως root έχετε πλήρεις δυνατότητες και άρα μπορείτε να κάνετε μεγάλη ζημιά.

Ανοίγωντας μια κονσόλα (τερματικό) μπορούμε να τρέξουμε οποιαδήποτε εφαρμογή εάν ξέρουμε απλώς το όνομα. Συνήθως είναι και το όνομα για το εκτελέσιμο. Π.χ.

gedit& 
nautilus&
firefox& 
evolution& 

Πολλές φορές θα πρέπει να μπορούμε να κάνουμε κρίσιμες αλλαγές. Μόνο ως διαχειριστής - υπερχρήστης (root) μπορούμε να τις κάνουμε για λόγους ασφαλείας. Υπάρχουν τουλάχιστον 3 τρόποι να εκτελέσουμε κάτι ως διαχειριστές.

Για να μπούμε σε κατάσταση διαχειριστή από την κονσόλα εκτελούμε

su

Προσοχή! Προκαθορισμένα στο linux για λόγους ασφαλείας δεν εμφανίζεται ο κωδικός μας καθώς τον πληκτρολογούμε.

Μπορούμε άμεσα να εκτελέσουμε οποιαδήποτε εντολή κονσόλας που δεν μπορούσαμε προηγουμένως λόγω έλλειψης δικαιωμάτων (για να το δείτε δοκιμάστε ύστερα τις mkdir, rmdir (την adduser δεν θα την βρει καν) ώς απλός χρήστης) : Δημιουργία φακέλου myfoder στην ρίζα του συστήματος αρχείων

mkdir /myfolder 

Δίνουμε εντολή ο τρέχον κατάλογός μας να γίνει η ρίζα

cd /

Για να δούμε τα περιεχόμενα

ls

Διαγραφή φακέλου myfolder

rmdir /myfolder 
ls

Δημιουργία νέου χρήστη (με ότι username θέλετε). Μπορεί να συνδεθείτε ως άλλος χρήστης την επόμενη φορά στην οθόνη εισόδου.

adduser testuser

Εντάξει για τις εντολές κονσόλας προς το παρόν. Στην συνέχεια δοκιμάζουμε να τρέξουμε μια απλή παραθυρική εφαρμογή όπως έναν κειμενογράφο

gedit&

Μπορούμε να τον εκκινήσουμε μαζί με παράμετρο το αρχείο που θέλουμε να ανοίξει. Π.χ.

gedit /boot/grub/menu.lst&

Άλλο παράδειγμα ο επεξεργαστής κατατμήσεων gparted ο οποίος δεν έχει νόημα να εκτελέστει ως απλός χρήστης

gparted&

Λογικά στο debian εξ' ορισμού θα μπορούμε να εκτελούμε γραφικές εφαρμογές αμέσως. Μερικές φορές όμως για λόγους ασφαλείας ο υπερχρήστης δεν μπορεί αρχικά να τρέξει γραφικές εφαρμογές. Τότε αποσυνδεόμαστε από root και επιστρέφουμε στην κονσόλα ως απλός χρήστης εκτελώντας:

logout

ή από το πληκτρολόγιο CTRL και D Σε περιβάλλον gnome (το προεγκατεστημένο περιβάλλον του Debian) εκτελούμε

gksu gedit&

ή για να βάλουμε και παράμετρο στην gedit

gksu 'gedit /boot/grub/menu.lst'&

Τα εισαγωγικά είναι για να μπει σαν μία παράμετρος στο gksu όλη η εντολή. Το & για να εκτελεστεί στο παρασκήνιο η εντολή δίνοντας μας την δυνατότητα να ξαναγράψουμε εντολές στην κονσόλα ενώ αυτή εκτελείτε. Για το kde που θα εγκαταστήσουμε αργότερα, στο οποίο θα υπάρχει και ο κειμενογράφος kate

kdesu kate& 

ή με παράμετρο

kdesu 'kate /boot/grub/menu.lst'&

1. Δοκιμάστε να πληκτρολογήσετε ge και πατήστε TAB 2 φορές.
2. Προσθέστε d (δηλαδή ged) και ξαναπατήστε TAB.
3. Πληκτρολογήστε /e. Πατήστε TAB
4. Πληκτρολογήστε /f. Πατήστε TAB. Δεν βγάζει τίποτα. Ξανά TAB
5. Προσθέστε s (δηλαδή /etc/fs) και ξαναπατήστε TAB.

Ας προσθέσουμε άλλη μία δυνατότητα αυτόματης συμπλήρωσης. Αυτή τη φορά πιο περίπλοκης φύσης, θα συμπληρώνονται αυτόματα παραμέτροι σε βασικές εντολές όπως aptitude και dpkg

Ως root ανοίξτε το αρχείο /root/.bashrc. Αυτό περιέχει εντολές που προφορτώνονται κατά την είσοδο του χρήστη στην κονσόλα (κέλυφος bash).

su
gedit /root/.bashrc   

Προσθέστε μια νέα γραμμή στο τέλος του αρχείου και σώστε το

. /etc/bash_completion 

Αποσυνδεθείτε από υπερχρήστης και συνδεθείτε ξανά για να ενεργοποιηθούν οι αλλαγές

logout
su

Για να το ελέγξουμε

1. Πληκτρολογήσετε apt και πατήστε TAB 2 φορές.
2. Προσθέστε -g (δηλαδή apt-g) και ξαναπατήστε TAB.
3. Πληκτρολογήστε i. Πατήστε TAB
4. Πληκτρολογήστε modc. Πατήστε TAB.

aptitude install modconf

Το modconf είναι πολύ χρήσιμο εργαλείο που περιέχει τα modules του πυρήνα που φορτώνονται κατά την εκκίνηση. (κάτι παρόμοιο με ενσωματωμένους drivers). Θα το δούμε στην πορεία.

Το ΤΑΒ θα το χρησιμοποιείται συνέχεια για ταχύτητα στην πληκτρολόγηση και έλεγχο ότι αυτό που γράφουμε υπάρχει όντως.

1. Πληκτρολογείστε στην κονσόλα σας gedit /etc/fstab. Πατήστε ENTER
2. Ξαναγυρίστε στην κονσόλα. Κάτι λείπει! Το gedit εκτελείτε στο προσκήνιο και την έχει δεσμέυσει. Ότι γράφουμε στέλνετε στο gedit και όχι στο κέλυφος (το κέλυφος, bash εδώ, στέλνει τις εντολές στο λειτουργικό).
3. Στην κονσόλα πατήστε CTRL και Z. Είναι εντολή για προσωρινό σταμάτημα της gedit για να αποδεσμεύσει την κονσόλα. Ίσως δεν έχετε ξαναδεί κάτι τέτοιο, οπότε δοκιμάστε να πατήσετε τα μενού του gedit.
4. Πίσω στην κονσόλα γράψτε bg. Το gedit ενεργοποιείται πάλι περνώντας στο παρασκήνιο και η κονσόλα είναι διαθέσιμη.
5. Για να αποφύγουμε τις 2 τελευταίες κινήσεις προσθέτουμε το σύμβολο & στο τέλος κάθε γραφικής εντολής. Προσοχή! Οχι στις εντολές κονσόλας όπως adduser. Αυτές πρέπει να δεσμεύσουν την κονσόλα για να πάρουν ύστερα είσοδο από εμάς.

Για την αντίθετη λειτουργία, δηλαδή από το παρασκήνιο στο προσκήνιο εκτελέστε 2 εφαρμογές διαδοχικά από την κονσόλα:

gedit&
gcalctool&

Για να φέρουμε την τελευταία που εκτελέσαμε στο προσκήνιο

fg

CTRl-Z και bg για να ξαναπάει στο παρασκήνιο και

fg gedit

για να φέρουμε την gedit στο προσκήνιο.

1. Κλείστε την κονσόλα και ανοίξτε την πάλι
2. Πατήστε τα βελάκια πάνω και κάτω. Μπορείτε για ταχύτητα να ανατρέξετε στις εντολές που είχατε γράψει προηγουμένως.

Οι εντολές αυτές αποθηκεύονται σε ένα απλό αρχείο κειμένου στον φάκελο του κάθε χρήστη. Δείτε το

gedit ~/.bash_history&

Μπορείτε ακόμα και να το επεξεργαστείται όπως θέλετε

1. Πατήστε CTRL - R. Πατήστε g.
2. Ξανά CTRL-R.
3. Προσθέστε e (δηλαδή ge).
4. Ξανά CTRL-R.
5. Πατήστε ENTER για να εκτελεστεί η προηγούμενη εντολή που βλέπετε. Τροποποιήστε την αν θέλετε.

Με το CTRL-R γίνεται αναζήτηση στο ιστορικό των τελευταίων γραμμένων εντολών και έχει σημασία όταν αυξηθεί ο αριθμός τους.

Στο Linux θα δουλεύουμε συχνά από έναν κειμενογράφο, με δικαιώματα υπερχρήστη, αλλάζωντας κείμενο σε αρχεία ρυθμίσεων. Τα αρχεία αυτά συνήθως έχουν πολλές επιλογές ρυθμίσεων. Οι ρυθμίσεις συνήθως μπορούν να αλλαχθούν και με γραφικό τρόπο. Όμως έτσι η επεξεργάσία του αρχείου θα γίνεται από εξωτερικό πρόγραμμα, το οποίο μπορεί να την κάνει όπως ακριβώς θέλουμε, μπορεί και όχι. Για ασφάλεια, εμείς πάντα θα γνωρίζουμε ποιο είναι το αρχείο ρυθμίσεω. Θα μπορούμε να το επεξεργαστούμε και να το ελέγξουμε απευθείας. Τα αρχεία που θα επεξεργαζόμαστε θα είναι:

1. Αρχεία ρυθμίσεων του λειτουργικού που σχεδόν πάντα είναι στον φάκελο /etc και σε υποφακέλους.
2. Scripts εντολών του λειτουργικού που συνήθως είναι επίσης σε υποφακέλους στον φάκελο /etc
3. Κρυφά αρχεία ρυθμίσεων του χρήστη, τα οποία ξεκινάνε από . π.χ. .bashrc και βρίσκονται στον προσωπικό φάκελο του χρήστη.

Μια βασική ενέργεια που θα κάνουμε συχνά είναι να απενεργοποιούμε επιλογές περνώντας τις σε σχόλια ή να τις ενεργοποιούμε αφαιρώντας τα.

• Το σχόλια ξεκινάνε με # και αφορούν μόνο μία γραμμή

Πολλές φορές θα δείτε στο παρόν εγχειρίδιο μια σειρά από συνεχόμενες εντολές μία ανά γραμμή που μπορείτε να κάνετε απευθείας επικόλληση στην κονσόλα. Για λόγους σχολιασμού μπορεί να υπάρχουν ανάμεσά τους και γραμμές που ξεκινάνε με #. Επικολλήστε τις εντολές μαζί με τις γραμμές σχολιασμού. Αυτές θα αγνοηθούν από την κονσόλα και δεν θα εκτελεστούν.

Έχουμε λοιπόν εγκαταστήσει με επιτυχία την Linux διανομή μας και από τα πρώτα πράγματα που θέλουμε, είναι να δούμε τα αρχεία σε όλες τις κατατμήσεις του δίσκου μας. Τις απαραίτητες ρυθμίσεις θα τις κάνουμε απευθείας στο αρχείο /etc/fstab. Υπάρχουν βέβαια και γραφικά προγράμματα για την ρύθμιση αυτή. Οι επιλογές που έχουμε όμως, είναι πάρα πολλές και δεν καλύπτωνται σωστά από τα προγράμματα αυτά. Μία από αυτές είναι και η ρύθμιση ελληνικής κωδικοσελίδας για να διαβάζουμε ελληνικά ονόματα αρχείων και φακέλων.

Είναι προτιμότερο να επεξεργαστούμε αυτό το αρχείο απ' ευθείας με βάση κάποιο πρότυπο. Εδώ είναι ένα παράδειγμα που αφορά τις κατατμήσεις που έχουμε δημιουργήσει. Είναι πολύ εύκολο να κάνετε τις δικές σας αλλαγές στο παρακάτω αρχείο. Δύο πράγματα θα πρέπει να γνωρίζεται:

1. Την ονομασία της κατάτμησης όπως αναγνωρίζεται αυτή από το Linux
2. Το σύστημα αρχείων που χρησιμοποιεί αυτή η κατάτμηση.

Αυτά μπορείτε να δείτε εύκολα εκτελώντας το gparted, αυτή τη φορά μέσα από την εγκατεστημένη διανομή σας. Εκτελέστε λοιπόν:

gparted&

Εάν έχετε ntfs κατατμήσεις πιθανόν να σας εμφανιστεί από το gparted ένδειξη ότι δεν μπορεί να διαβάσει τα περιεχόμενα. Δείτε στο κεφ. Εργασίες, Λειτουργίες και επιλογές για Προχωρημένους στην παρ. Επεξεργασία δίσκων και κατατμήσεων πως να εγκαταστήσετε το gparted με πλήρης δυνατότητες.

Οι κατατμήσεις ntfs, είναι αρκετά πολύπλοκες στην δομή και επικίνδυνες στην τροποποίηση (δείτε http://wiki.linux-ntfs.org/doku.php?id=ntfs-en. Στο Linux υπάρχει driver για ntfs από το 1997, αλλά για λόγους ασφαλείας παρέχει μόνο δυνατότητες ανάγνωσης. Το project linux-ntfs παρέχει έναν driver αρκετά καλό και για εγγραφή. Να θυμάστε όμως ότι αν και είναι πολύ αξιόπιστος δεν προτείνεται για αλλαγές σε κρίσιμα αρχεία. Για την εγκατάστασή του:

aptitude install ntfs-3g 

Για ασφάλεια στις ntfs κατατμήσεις που δεν ρισκάρεται ούτε την ελάχιστη πιθανότητα να πάει κάτι στραβά, είτε

1. χρησιμοποιήστε τον παλιό driver (ntfs αντι ntfs-3g), είτε
2. αλλάξτε την επιλογή rw σε ro (read-write σε read-only)

Ανοίξτε λοιπόν το αρχείο /etc/fstab ως root

su
gedit /etc/fstab&

και κάντε τις αντίστοιχες αλλαγές για το δικό σας σύστημα. Πολύ απλά αλλάξτε

1. Την στήλη με την κατάτμηση (dev/hdxx) όπως την βλέπετε από το gparted
2. Την στήλη με τον φάκελο όπου θα προσαρτηθεί η κατάτμηση με έναν φάκελο της αρεσκείας σας. Προτείνεται να έχει όνομα που της μορφής /mnt/partition_label π.χ. /mnt/hda1_winxp.
3. Την στήλη με τον τύπο συστήματος αρχείου σε ext3,reiserf,ntfs (ή ntfs-3g),vfat (για fat32),

Εάν λοιπόν έχετε το πίνακα κατατμήσεων που προτείναμε στην παρ. Δημιουργία Κατατμήσεων

Θα πρέπει βέβαια να δημιουργήσουμε τους φακέλους, στο οποίους θα προσαρτήσουμε τα περιεχόμενα κάθε κατάτμησης.

su
mkdir /mnt/hda1_winxp
mkdir /mnt/hda2_winvista
mkdir /mnt/hda8_free1 
mkdir /mnt/hda9_programs
mkdir /mnt/hda11_data
mkdir /media/floppy

το αρχείο σας /etc/fstab θα μοιάζει με το παρακάτω:

# <file system> <mount point>         <type>   <options>       <dump>  <pass>
# system partitions
proc            /proc               proc     defaults        0       0
/dev/hda7       /                   reiserfs notail          0       1
/dev/hda10      none                swap     sw              0       0
/dev/hda5       /boot               reiserfs noauto,notail   0       0 
/dev/hda6       /home               reiserfs defaults        0       2
# primary partitions
/dev/hda1       /mnt/hda1_winxp     ntfs-3g  auto,rw,utf8    0       0
/dev/hda2       /mnt/hda2_winvista  vfat     auto,rw,utf8    0       0
# logical partitions
/dev/hda8       /mnt/hda8_free1     vfat     auto,rw,utf8    0       0
/dev/hda9       /mnt/hda9_programs  vfat     auto,rw,utf8    0       0
/dev/hda11      /mnt/hda11_data     vfat     auto,rw,utf8    0       0
#floppy
/dev/fd0        /media/floppy       vfat     rw,utf8         0       0
# cd/dvd devices
#/dev/hdc       /media/cdrom0   udf,iso9660 user,noauto      0       0
# usb stick
#/dev/sda1      /media/sda1           vfat     users,noauto,rw,utf8    0       0

Για τις συσκευές cd/dvd αφήστε όπως είναι την υπάρχουσα γραμμή στο fstab, όπως έχει αναγνωριστεί αυτή από το Debian Σώστε λοιπόν τις αλλαγές και από μια κονσόλα ως root εκτελέστε

mount -a

Ελέξτε τέλος, από τον περιητή nautilus ή konqueror αν βλέπετε τις κατατμήσεις σας στους φακέλους που ορίσατε. Προσοχή, φορτώσαμε τις κατατμήσεις με τις ελάχιστες δυνατές επιλογές και για λόγους απλότητας με πλήρη δικαιώματα από όλους τους χρήστες σε αυτές (εκτός βέβαια από τις / και /home του linux). Αν θέλετε περισσότερες επιλογές, αυτές θα τοποθετηθούν στην στήλη <options>. Δείτε την man σελίδα της εντολής mount για τις δυνατές επιλογές. (βλ.παρ.Ενσωματωμένη Βοήθεια στο λειτουργικό για τον τρόπο εμφάνισής της.

Η επιλογή auto δηλώνει ότι το σύστημα αρχείων θα προσαρτηθεί κατά την εκκίνηση. Αυτά τα συστήματα αρχείων προσαρτώνται επίσης με

mount -a

ή αποπροσαρτώνται με

umount -a

Για να προσαρτήσεις μόνο ένα σύστημα αρχείων που βρίσκεται στο fstab π.χ. /dev/hda1 στο /mnt/hda1 εκτέλεσε

mount /mnt/hda1

Η αποπροσάρτηση γίνεται με την umount.

umount /mnt/hda1

Πριν αποπροσαρτήσεις μια συσκευή, κλείσε όλες τις εφαρμογές που την χρησιμοποιούνε (καρτέλες konqueror, επεξεργαστές αρχείων, από την κονσόλα μπες σε άλλο κατάλογο κτλ..), αλλιώς πιθανόν να μην επιτραπεί η αποπροσάρτησή της

Οι συσκευές usb, όπως usb sticks λειτουργούν ήδη στο debian. Πριν τις δοκιμάσετε, κάντε μια επανεκκίνηση τον υπολογιστή σας, για να ελέγξετε επίσης και εάν οι νέες σας ρυθμίσεις δουλεύουν κατά την εκκίνηση. Θα ανοίξει αυτόματα ένα παράθυρο του nautilus με τα περιεχόμενά της. Πριν την αφαιρέσετε από το εικονίδιο Υπολογιστής του nautilus, κάντε δεξί κλικ πάνω της και επιλέξτε αποπροσάρτηση. (ή από την επιφάνεια εργασίας στο εικονίδιο που μόλις δημιουργήθηκε)

Μπορείτε τώρα να προσθέσετε συνδέσμους στο nautilus για γρήγορη πρόσβαση στις κατατμήσεις σας (βλ παρ. Περιήγηση αρχείων μέσω nautilus)

Από τα πρώτα πράγματα που θα ψάξει ένας χρήστης με ενδιαφέρον, σε ένα νέο λειτουργικό, είναι οι εφαρμογές του. Και εδώ πραγματικά θα αλλάξετε γνώμη για το gnu και open source λογισμικό. Το Debian Linux στα 3 dvd του δίνει χιλιάδες εφαρμογές. Για την ακρίβεια σχεδόν 20000 πακέτα που απαρτίζουν λογισμικό είναι διαθέσιμα. Αρχικά βέβαια, αν εγκαταστήσαμε από cd, το λειτουργικό γνωρίζει την ύπαρξη περίπου 1000 πακέτων από το cd, από τα οποία έχουμε εγκαταστήσει γύρω στα 700. Πριν περάσουμε στην καταχώρηση των πακέτων από τα dvd ας δούμε λίγο πως οργανώνεται το λογισμικό προς εγκατάσταση στο Linux.

Όπως γνωρίζουμε και από τα Windows οι εφαρμογές δεν ανακαλύπτουν τον τροχό ξανά. Για βασικές λειτουργικότητες (όπως εμφάνιση γραφικού μενού, περιήγηση αρχείων κτλ), χρησιμοποιούν έτοιμες βιβλιοθήκες. Στα Windows τις βλέπουμε συνήθως με την μορφή dlls. Οι εφαρμογές λοιπόν, έχουν στο πρόγραμμα εγκατάστασης τους και τις απαιτούμενες βιβλιοθήκες, τις οποίες τοποθετούν σε συγκεκριμένους φακέλους στο λειτουργικό, αν δεν υπάρχουν ήδη, την ώρα της εγκατάστασης.

Το Linux ακολουθεί μια πιο δομημένη φιλοσοφία, που όμως αρχικά δημιουργεί προβλήματα στον χρήστη. Στην εγκατάσταση μιας εφαρμογής λοιπόν δεν εγκαθίσταται καμία απαιτούμενή της βιβλιοθήκη. Θα πρέπει να έχει ήδη εγκατασταθεί ξεχωριστά. Αυτό δημιουργεί μικρότερα μεγέθη αρχείων εγκατάστασης και καλύτερο έλεγχο, αφού δεν επιτρέπεται στην κάθε εφαρμογή να εγκαθιστά όποια εκδόση βιβλιοθήκης την βολεύει (που πιθανόν δημιουργεί προβλήματα σε άλλες εφαρμογές). Εάν δεν βρει το λογισμικό προς εγκατάσταση, εγκατεστημένη την βιβλιοθήκη που θέλει, θα αρνηθεί να εγκατασταθεί ή να δουλέψει. Πρόβληματα λοιπόν για τον νέο χρήστη του Linux, προβλήματα που καλείται να λύσει η διανομή με σωστό πακετάρισμα εφαρμογών και έλεγχο εξαρτήσεων από βιβλιοθήκες και άλλες εφαρμογές.

Στο Λειτουργικό Σύστημα Linux η απόλυτη ελευθερία έφερε και πολλές διαφορετικές διανομές. Κάθε μία από αυτές διαλέγει την δικιά της εκδοχή του συστήματος αρχείων, την θέση των βιβλιοθηκών και των αρχείων ρυθμίσεων. Άρα δεν μπορούν να πακεταριστούν οι εγκαταστάσεις των εφαρμογών με έναν ενιαίο τρόπο αφού ανάλογα την διανομή θα πρέπει να τοποθετήσουν ή να βρούν αρχεία και βιβλιοθήκες σε διαφορετικά σημεία. Όλα αυτά τα προβλήματα και οι ιδιαιτερότητες οδηγούν σε δύο καταστάσεις.

1. Οι περισσότερες διανομές Linux χρησιμοποιούν τα δικά τους πακέτα λογισμικού. Αν βασίζονται στην δομή άλλων εφαρμογών πιθανόν να είναι συμβατά και τα πακέτα της γονικής εφαρμογής.
2. Για να ξεπεραστούν όλα τα παραπάνω προβλήματα εξαρτήσεων, δημιουργήθηκαν διάφορα πρωτοποριακά συστήματα διαχείρισης πακέτων, των οποίων οι δυνατότητες ξεπερνούν κατά πολύ αυτές που γνωρίζατε από τα Windows. Τα πιο γνωστά είναι :
   • yast (Suse - OpenSuse)
   • yum (RedHat - Fedora)
   • apt (Debian - Ubuntu - Knoppel)
   • emerge (Gentoo)

Κοινά χαρακτηριστικά τους είναι:

• Η αυτόματη εγκατάσταση ή αφαίρεση όλων των προαπαιτούμενων ή πακέτων και βιβλιοθηκών που χρειάζεται μια εφαρμογή για να εγκατασταθεί καθώς και
• Η πλήρης αναβάθμιση ολόκληρης της διανομής!

Βέβαια υπάρχει πάντα ο χειροκίνητος και δύσκολος τρόπος, της εγκατάστασης από τον πηγαίο κώδικα, εάν τα πακέτα δεν είναι διαθέσιμα για την διανομή μας. Θα πρέπει να είναι η τελευταία και αναγκαστική από τις επιλογές μας, αφού δεν παρέχει αυτόματο έλεγχο εκδόσεων και αναβαθμίσεων στην συνέχεια. Όταν ξεκινήσετε βέβαια να χρησιμοποιείται έναν προηγμένο διαχειριστή πακέτων λογισμικού, όπως για παράδειγμα το apt, θα ξεχάσετε όλα τ' άλλα. Τα προβλήματα εξαρτήσεων δεν θα σας απασχολούν και θα απολαμβάνετε εγκαταστάσεις!

Αφού λοιπόν το λογισμικό στο Linux είναι ελεύθερο, πάντα θα παρέχονται και αναβαθμίσεις δωρεάν και σε πολύ τακτά χρονικά διαστήματα. Αρα ποιο είναι το καλύτερο μέρος να βρίσκονται συνέχεια; Μα φυσικά το Internet και οι εγκαταστάσεις/αναβαθμίσεις να γίνονται απευθείας από δικτυακές αποθήκες λογισμικού. Εδώ λοιπόν φαίνεται και η δύναμη του Linux, για όσους έχουν γρήγορη σύνδεση στο Internet, αλλά και η αδυναμία του να καλύψει αποτελεσματικά χρήστες χωρίς σύνδεση.

Το Debian είναι η διανομή με τον μεγαλύτερο αριθμό πακεταρισμένων εφαρμογών. Όμως λόγω της αυστηρής πολιτικής του (όπως και άλλες διανομές), περιέχει μόνο πλήρως ελεύθερο λογισμικό. Δεν περιέχει στα επίσημα cd και dvd του, αρκετές χρήσιμες εφαρμογές για τον απλό χρήστη, όπως flash, acroread, java (που τώρα περνάει στο open source!). Μην ανησυχείτε υπάρχουν σε αποθετήρια στο Internet όλα όσα λείπουν. Και για τους χρήστες που δεν έχουν πρόσβαση;

Υπάρχει τρόπος να δημιουργηθεί DVD με extra πακέτα, πανομοιότυπο με κομμάτια δικτυακών αποθετηρίων και να γίνει από εκεί η εγκατάσταση. Θα παραθέσουμε τον τρόπο παρακάτω και μένει να πείσετε έναν φίλο σας με γρηγορη σύνδεση στο Internet να μπει στον κόπο να σας τα ετοιμάσει.

Παρακάτω θα παραθέσουμε και τις 2 λύσεις. Για τους χρήστες με σύνδεση στο Internet και για εκείνους που θα κινηθούν με dvd. Όμως ακόμα και οι πρώτοι καλό είναι να έχουν ένα σετ με 4 dvd, (τα 3 του debian και το extra που θα φτιάξουμε) αφού πολύ πιθανόν να χρειαστουν να εγκαταστήσουν debian σε μηχάνημα αρχικά ή γενικά δεν έχει σύνδεση στο Internet.

Υπαρχουν δύο τρόποι να ενημερώσουμε το Linux, για τα πακέτα που έχουμε διαθέσιμα σε DVD ή μέσω της σύνδεσής μας στο Internet. Θα αλλάξουμε συνήθειες και θα πάμε αυτή τη φορά από τα εύκολα στα δύσκολα

To synaptic είναι καλά κρυμμένο (δυστυχώς!) στα μενού του debian. Ας πάμε λοιπόν να το βρούμε και να δημιουργήσουμε μια συντόμευση στην επιφάνεια εργασίας. Από το μενού Εφαρμογές πηγαίνουμε Debian/Εφαρμογές/Σύστημα και με δεξί κλικ επιλέγουμε Προσθήκη του εκκινητή στην επιφάνεια εργασίας. Εκκινείστε το λοιπόν από την συντόμευση.

1. Από το μενού επιλέγουμε Ρυθμίσεις Repositories και στην καρτέλα Μέσα εγκατάστασης
2. Ξετσεκάρουμε την καταχώρηση του cdrom (π.χ cdrom:[Debian GNU/Linux testing _Etch_..]/etch (Binary) ) και πατάμε κλείσιμο. (Αν είναι δύο εντελώς όμοιες καταχωρήσεις cdrom διαγράψτε επίσης την μία)
3. Κάνουμε κλικ στο εικονίδιο Ανανέωση, και βλέπουμε ότι τα καταγεγραμμένα πακέτα στην βάση είναι μόνο τα εγκατεστημένα. Αυτο που κάναμε είναι ότι αφαιρέσαμε τα επιπλέον πακέτα από το cd για να μην αναμιχθούν με τα πακέτα από τα dvd που θα βάλουμε ακολούθως.
4. Πηγαίνουμε στο μενού Επεξεργασία, επιλέγουμε Προσθήκη CD-ROM και εισάγουμε με την σειρά τα 3 dvd του Debian. Εάν έχουμε και το 4o dvd με τα extra πακέτα multimedia, beryl, opera κτλ, εισάγουμε και αυτό επίσης.
5. Κάνουμε κλικ στο εικονίδιο Ανανέωση (αν και μπορεί να έχει γίνει ήδη αυτόματα).

Για τους τυχερούς που έχουν γρήγορη σύνδεση στο Internet ο καλύτερος τρόπος να προσθέσουν δικτυακές αποθήκες είναι με την κατευθείαν επεξεργασία του αρχείου ρυθμίσεων του apt. Γίνεται και από το synaptic, αλλά θα μας πάρει περισσότερο χρόνο. Εμείς πολύ απλά θα ανοίξουμε το αρχείο κειμένου με τις ρυθμίσεις, θα αντιγράψουμε κείμενο σε αυτό και θα αποθηκεύσουμε τις αλλαγές. Κλείστε λοιπόν το synaptic και ως root εκτελέστε:

gedit /etc/apt/sources.list&

Άν έχετε πάνω από 512kbps σύνδεση στο Internet, μπορείτε στην πορεία να βάλετε σε σχόλια τις καταχωρήσεις για τα 2 DVD που ήδη υπάρχουν. Προς το παρόν αφήστε τις, μπορεί να επιταχύνουν την εγκατάσταση νεόυ λογισμικού. Προσθέστε λοιπόν τις εξής νέες γραμμές στο τέλος του αρχείου:

# OFFICIAL DEBIAN
# deb http://ftp.de.debian.org/debian/ testing main contrib non-free 
# deb-src http://ftp.de.debian.org/debian/ testing main contrib non-free 
#
# GREEK INTERNET MIRRORS
deb http://ftp.duth.gr/debian/ testing main contrib non-free 
deb-src http://ftp.duth.gr/debian/ testing main contrib non-free 
#
# multimedia
#  gpg --keyserver hkp://wwwkeys.eu.pgp.net --recv-keys 1F41B907
#  gpg --armor --export 1F41B907 | apt-key add -
#deb http://www.debian-multimedia.org/ testing main 
#deb-src http://www.debian-multimedia.org/ testing main 
#deb http://www.debian-multimedia.org/ experimental main 
# Greek multimedia mirrors
deb http://ftp.duth.gr/debian-multimedia/ testing main
deb-src http://ftp.duth.gr/debian-multimedia/ testing main
deb http://ftp.duth.gr/debian-multimedia/ experimental main
#
# OPERA Browser Official.
#gpg --keyserver subkeys.pgp.net --recv-key 6A423791
#gpg --fingerprint 6A423791
#gpg --armor --export  6A423791| apt-key add -
deb http://deb.opera.com/opera/ testing non-free 
#
# SKYPE
deb http://download.skype.com/linux/repos/debian/ stable non-free 
#
# BERYL 3D desktop manager
#wget -O - http://debian.beryl-project.org/root@lupine.me.uk.gpg | sudo apt-key add -
deb http://debian.beryl-project.org/ etch main
deb-src http://debian.beryl-project.org/ etch main

Όσοι μένουν στην Αθήνα και έχουν συνδεθεί στο ασύρματο μητροπολιτικό δίκτυο Αθηνών, μπορούν να χρησιμοποιήσουν και καθρέφτες αποθετηρίων από το AWMN, με ταχύτητες από 5Mbit και πάνω. Αρκεί να προσθέσουν στην αρχή του αρχείου τις παρακάτω γραμμές και να περάσουν σε σχόλια ή απλώς να έχουν μετά, τα βασικα αποθετήρια που χρησιμοποιούν (π.χ. το ftp.de.debian.org ή το ftp.duth.gr).

#AWMN MIRRORS, details on 
# spirosco
deb http://debian.mirrors.spirosco.awmn/debian/ testing main contrib non-free 
deb-src http://debian.mirrors.spirosco.awmn/debian/ testing main contrib non-free 
# netsailor
# deb http://debian.netsailor.awmn/debian/ etch main contrib non-free 
# deb-src http://debian.netsailor.spirosco.awmn/debian/ etch main contrib non-free 

Για λόγους ασφαλείας τα αποθετήρια διαθέτουν και κλειδιά τα οποία πιστοποιούν ότι κατεβάζεται λογισμικό από τον αυθεντικό παροχέα. Έχουν μπει σε σχόλια πριν από κάθε αποθετήριο στο παραπάνω αρχείο. Συνολικά εκτελέστε τις εξής εντολές:

# multimedia
gpg --keyserver hkp://wwwkeys.eu.pgp.net --recv-keys 1F41B907
gpg --armor --export 1F41B907 | apt-key add -
# OPERA
gpg --keyserver subkeys.pgp.net --recv-key 6A423791
gpg --fingerprint 6A423791
gpg --armor --export  6A423791| apt-key add -
# BERYL 
wget -O - http://debian.beryl-project.org/root@lupine.me.uk.gpg | sudo apt-key add -

Για να καταχωρηθεί το νέο λογισμικό ως διαθέσιμο εκτελέστε:

aptitude update

Η εγκατάσταση νέου λογισμικού αφού έχουμε καταχωρήσει τις δικτυακές αποθήκες ή τα dvd είναι πλέον πολύ εύκολη. Θα δούμε παρακάτω 2 βασικές εγκαταστάσεις λογισμικού που εάν έχετε εγκαταστάσει debian από cd πιθανόν δεν είναι ήδη εγκατεστημένες. Την πρώτη θα την κάνουμε από το γραφικό περιβάλλον synaptic. Την δεύτερη από την κονσόλα με την εντολή aptitude.

Έστω ότι θέλουμε να εγκαταστήσουμε την εναλλακτική στο MSOffice σουίτα γραφείου openoffice.

1. Εκτελούμε το synaptic ως υπερχρήστης.
2. Έχοντας ενεργοποιημένο το Custom Filters κάτω αριστερά και πάνω δεξιά το όλα, κάνουμε κλικ στο δεξί παράθυρο
3. Ξεκινάμε να πληκτρολογούμε openof. Θα μας πάει λογικά στο πακέτο που θέλουμε το openoffice.org. Κάνουμε διπλό κλικ.
4. Μας ενημερώνει ότι το openoffice.org χρειάζεται και άλλες 30-40 βιβλιοθήκες και εφαρμογές για να εγκατασταθεί πλήρως μαζί με τις 5-10 δικές του. Συμφωνούμε επιλέγοντας σημείωση.
5. Πατάμε στο κουμπί Εφαρμογή. Τελευταία ενημέρωση για τις αλλαγές που θα γίνουν. Εδώ πάντα θα ελέγχετε για τυχόν αναγκαστικές απεγκαταστάσεις. Αν δεν είστε σίγουροι για τις απεγκαταστάσεις αυτές, θα σημειώνετε τα αρχεία που θα αφαιρεθούν για να τα προσθέσετε μετά αν χρειαστεί. Στην περίπτωσή μας λογικά δεν θα υπάρχουν απεγκαταστάσεις. Πατάμε εφαρμογή λοιπόν.
6. Θα σας ζητήσει να εισάγεται τα αντίστοιχα dvd που έχουν τα απαιτούμενα πακέτα ή αν έχετε δικτυακές αποθήκες θα ξεκινήσει να τα κατεβάζει από το Internet. Τα πακέτα αποθηκεύονται στον φάκελο /var/cache/apt/archives πρώτα, είτε είναι σε dvd είτε στο Internet και μετά προχωράει η εγκατάσταση. Μπορείτε όποτε θέλετε να διακόψετε με ασφάλεια την διαδικασία. Εάν πατήσετε ξανά εφαρμογή από το synaptic θα την επαναλάβει συνεχίζοντας από το σημείο που ήταν!
7. Κατά την διάρκεια της εγκατάστασης πατήστε στο Details για να δείτε πως ακριβώς γίνεται η εγκατάσταση. Όταν ολοκληρωθεί πατήστε κλείσιμο.

Μην κλείσετε ακόμα το synaptic. Θα δούμε επίσης κάτι χρήσιμο.

1. Στο δεξί παράθυρο ξεκινήστε πάλι να πληκτρολογείτε openof.
2. Βρείτε και κάντε δεξί κλικ στο εγκατεστημένο openoffice.org-writer (Πώς; Απλά συνεχίστε να πληκτρολογείτε).
3. Επιλέξτε Ιδιότητες και πηγαίντε στην καρτέλα εγκατεστημένα αρχεία (και φακέλοι).
4. Ψάξτε για αρχεία στον φάκελο bin. Είναι στο τέλος στο φάκελο /usr/bin/ με όνομα oowriter και ooweb.
5. Κλείστε το synaptic και ανοίξτε μια κονσόλα.
6. Πληκτρολογήστε το όνομα ενός από τα δύο και πατήστε Enter (χωρίς τον φάκελο, θα δούμε στην παρ. Μεταβλητές περιβάλλοντος, το πως το εντοπίζει).

Συνήθως τα ονόματα των εκτελεσίμων είναι ίδια με τα ονοματα των πακέτων. Π.χ. πακέτο kate, εκτελέσιμο kate. Για το λόγο αυτό στο debian εάν δείτε ότι σας λείπει ένα εκτελέσιμο απλώς εγκαταστήστε το πακέτο με το ίδιο όνομα. Αν δεν έχει ίδιο όνομα με το εκτελέσιμο, το πακέτο που το παρέχει, θα το βρούμε με τον τρόπο που περιγράφεται στην παρ.Εύρεση πακέτων λογισμικού.

Παρατηρήστε την ταχύτητα της εγκατάστασης. Οι εφαρμογές τοποθετήθηκαν στο μενού του Gnome Γραφείο. Κάντε εάν θέλετε μια συντόμευση για το OpenOffice.org Writer στην επιφάνεια εργασείας.

Η δεύτερη εγκατάστασή μας θα γίνει απλά από την κονσόλα. Μην σας ξεγελάσει όμως αυτό και πιστέψετε ότι από εκεί γίνονται λιγότερα. Θυμηθείται όταν πατήσατε Details κατά την εγκατάσταση. Σας έδειξε μια κονσόλα. Το synaptic λοιπόν δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα frontend πρόγραμμα, μία εφαρμογή που καλεί και χειρίζετε για σας το apt, για να δουλεύετε γραφικά. Πάμε να δούμε την πραγματική εντολή που εκτελείται στο παρασκήνιο. Στο παράδειγμά μας ήταν ή

aptitude install openoffice.org

Μάλιστα είναι πιο γρήγορο να βρούμε και να εγκαταστήσουμε (πάντα ως root) το πακέτο από την κονσόλα, με την βοήθεια του TAB. (apt-g, TAB, i, TAB, openof, TAB, ENTER). Διαφωνείτε; Πάμε λοιπόν να κάνουμε την δεύτερη πολύ μεγάλη εγκατάσταση (αν έχετε εγκαταστήσει από dvd μπορεί να υπάρχει ήδη). Θα εγκαταστήσουμε το περιβάλλον εργασίας kde μαζί με δεκάδες από τις προκαθορισμένες του εφαρμογές. Εγκατάσταση 300-400 πακέτων περίπου, συνολικού μεγέθους περίπου 600Mb. Φαντάζει δύσκολο. Ο διαχειριστής πακέτων του apt όμως το κάνει πολύ εύκολο. Ανοίξτε λοιπόν μια κονσόλα και εκτελέστε:

su
aptitude install kde

Σας εμφανίζεται μια κατάσταση με τα 300+ πακέτα βιβλιοθηκών και εφαρμογών που θα πρέπει να εγκατασταθούν. Προσοχή όπως είπαμε σε πιθανές απεγκαταστάσεις πακέτων. Πατάμε y (ή Ν αφού γυρίσουμε στα ελληνικά προηγουμένως). Τοποθετήστε το dvd που σας ζητείται και πατήστε ENTER.

Προσοχή! Μετά το τέλος της εγκατάστασης, θυμηθείται να κλείσετε όλα τα παράθυρα του nautilus, που εμφανίστηκαν αυτόματα με τα περιεχόμενα του dvd και να αφαιρέσετε το dvd. Αν δεν τα κλείσουμε και δοκιμάσουμε επόμενη εγκατάσταση που χρειάζετε πακέτα από άλλο dvd, θα δοκιμάσει να τα βρει στο παρόν dvd και θα αποτύχει με μύνημα λάθους.

Αφού τελειώσει

• αποσυνδεθείτε
• επιλέξτε συνεδρία kde κατά την νέα σας σύνδεση.
• Το KDE μπορεί να σας αρέσει περισσότερο από το Gnome και να θέλετε να το επιλέξετε ως προεπιλογή.

Το περιβάλλον αυτό μαζί με δεκάδες εργαλεία του το εγκαταστήσατε πριν από λίγο, και μάλιστα με ευκολία. Δείτε στην παρ. |KDE πως να κάνετε τις αρχικές ρυθμίσεις.

Θα μας επιτρέψετε, για τις ανάγκες του παρόντος εγχειριδίου να επιλέξουμε ένα από τα δύο, για λόγους απλότητας. Η πλάστικα θα γύρει προς το προκαθορισμένο περιβάλλον του Debian, το Gnome, αν και πολλές φορές θα τρέχουμε εφαρμογές του kde μέσα από αυτό.

Όσο εύκολο είναι να εγκαταστήσουμε νεο λογισμικό στο Debian GNU/Linux, άλλο τόσο εύκολο είναι και να το αφαιρέσουμε. Προσοχή όμως! Κάθε πακέτο που εγκαθιστούμε εξαρτάται από άλλα. Έτσι πολλές φορές δεν υπάρχει νόημα να υπάρχουν τα επιπλέον πακέτα που χρειάστηκαν κατά την εγκατάστασή του. Για το λόγο αυτό, για να γίνει αρκετά καλή αφαίρεσή του, σπάνια ίσως σας τύχει να αφαιρεθούν και τα επιπλέον αυτά πακέτα. Για λόγους ασφαλείας πάντα να ελέγχετε τι θα απεγκατασταθεί. Εάν θέλετε μπορείτε με ασφάλεια ότι απεγκατασταθεί προσωρινά να το προσθέσετε αμέσως μετά με εντολή aptitude install.

Πολλές φορές τα πακέτα που εγκαθιστούμε είναι meta-packages, που σημαίνει ότι είναι εικονικά πακέτα για να ομαδοποιήσουν απλώς όλα τα απαιτούμενα πακέτα για μια ενέργεια εγκατάστασης. Για παράδειγμα το μετα-πακέτο kde περιέχει εξαρτήσεις τέτοιες ώστε να εγκατασταθεί όλο το kde. Βρείτε το από το synaptic και επιλέξτε Ιδιότητες / Εξαρτήσεις θα δείτε μια λίστα από 10-15 πακέτα.

Το μέτα-πακέτο kde δηλώνει ότι εξαρτάται η εγκατάστασή του από αυτά, άρα κατά την εγκατάστασή του θα εγκατασταθούν όλα αυτά τα πακέτα, που με την σειρά τους θα εγκαταστήσουν τα πακέτα από τα οποία εξαρτιώνται και πάει λέγοντας. Έτσι τελικά θα φτάσουμε 300+ πακέτα προς εγκατάσταση. Όμως για λόγους ασφαλείας (το πρόβλημα που είδαμε προηγουμένως) το αντίθετο δεν ισχύει. Δηλαδή εάν επιλέξουμε τα το απεγκαταστήσουμε δεν θα απεγκατασταθούν όλα τα εξαρτώμενα πακέτα. (Όπως όταν απεγκαθιστάται μια εφαρμογή στα windows αποφεύγει να διαγράψει κοινά χρησιμοποιούμενα dlls.). Άρα η εντολή:

aptitude remove kde

δεν θα αφαιρέσει το περιβάλλον εργασίας kde αλλά μόνο το μέτα-πακέτο kde Αν όμως το επιλέξουμε εμείς, μπορούμε να αφαιρεθεί όλο το kde. Θα το δούμε παρακάτω.

Από το synaptic βρείτε το πακέτο που θέλετε να απεγκαταστήσετε. Κάνωντας δεξί κλικ έχετε 2 επιλογές:

1. Σημείωση για ολοκληρωτική απομάκρυνση. Θα διαγράψει το πακέτο και τα εξαρτώμενα από αυτό μαζί με όλα τα αρχεία ρυθμίσεών τους. Για παράδειγμα εάν είχατε εγκαταστήσει τον εξυπηρετητή ιστοσελίδων apache2, θα διέγραφε και το αρχείο ρυθμίσεών του, στο οποίο σημειώνουμε τα sites που εξυπηρετεί.
2. Σημείωση για απομάκρυνση. Oμοίως θα διαγράψει το πακέτο και τα εξαρτώμενα από αυτό, χωρίς όμως να διαγράψει κανένα αρχείο ρυθμίσεων. Χρήσιμο εάν το επανεγκαταστήσετε μετέπειτα. Στην περίπτωση του apache2, το αρχείο ρυθμίσεών του δεν θα διαγραφεί και στην επανεγκατάσταση του εξυπηρετητή, θα συνεχίσει άμεσα να εξυπηρετεί τα ίδια sites.

Πατώντας εφαρμογή, εφαρμόζονται οι αλλαγές μας. Μπορούμε βεβαίως ταυτόχρονα να επιλέξουμε εγκαταστάσεις, διαγραφές και αναβαθμίσεις (θα τις δούμε παρακάτω)

Ομοίως έχουμε πάλι 2 βασικές επιλογές

1. Ολοκληρωτική απομάκρυνση προσθέτωντας την παράμετρο –purge π.χ. με
   • aptitude remove –purge apache2
2. Απλή απομάκρυνση
   • aptitude remove apache2

Πριν από την αναβάθμιση λογισμικού από δικτυακές αποθήκες θα πρέπει να καταχωρήσουμε την νέα λίστα πακέτων μέσω δικτύου, μέσω της εντολής

aptitude update 

ή από το synaptic πατώντας ανανέωση.

Για αναβαθμίσεις από dvd θα πρέπει, εάν έχετε νέα dvd, να αφαιρέσετε τις καταχωρήσεις για τα παλιά μέσα εγκατάστασης από το synaptic (Ρυθμίσεις / Repositories / Μέσα εγκατάστασης) και να ξαναπεράσετε από την αρχή τα dvd σας όπως περιγράψαμε στην παρ. Προσθήκη λογισμικού από DVD γραφικά - μέσω synaptic

Η αναβάθμιση πακέτων λογισμικού γίνεται είτε με γραφικό τρόπο, είτε από την γραμμή εντολών. Από το synaptic επιλέξτε όποιο πακέτο θέλετε. Κάνοντας δεξί κλικ αν υπάρχουν διαθέσιμες αναβαθμίσεις μπορείτε να επιλέξετε σημείωση για αναβάθμιση. Εναλλακτικά μπορείτε να δείτε όλα τα πακέτα με δυνατότητα αναβάθμισης, επιλέγοντας το αντίστοιχο φίλτρο δεξιά.

Από την κονσόλα απλώς εκτελέστε την εντολή εγκατάστασης του πακέτου. Εάν είναι ήδη εγκατεστημένο και υπάρχουν διαθέσιμες αναβαθμίσεις θα αναβαθμιστεί αυτόματα. Π.χ. για να εγκαταστήσετε την νέα έκδοση του firefox

aptitude install firefox

Το Debian έχει ίσως την ταχύτερη και πιο αξιόπιστη πλήρη αναβάθμιση διανομής. Η πλήρης αναβάθμιση μπορεί να γίνει είτε γραφικά, είτε από γραμμή εντολών. Προτείνετε το δεύτερο, ειδικά αν έχει περάσει πολύς καιρός από την τελευταία αναβάθμιση και τα νέα πακέτα είναι δεκάδες. Εκτελέστε λοιπόν τις εντολές.

aptitude update
aptitude dist-upgrade

και απολαύστε την διαδικασία. Υπάρχει και μια δεύτερη εντολή.

aptitude upgrade

Η διαφορά της με την προηγούμενη είναι ότι αναβαθμίσει όλα τα εγκατεστημένα πακέτα. Δεν θα προσθέσει νέα, ούτε θα αφαιρέσει υπάρχοντα.

Η προηγούμενη εντολή (aptitude dist-upgrade) θα ελέγξει για τυχόν διαφορές μεταξύ της παρούσας έκδοσης του Debian και των εγκατεστημένων πακέτων στον υπολογιστή σας. Εάν κάποια ήδη εγκατεστημένα πακέτα κρίθηκαν από την διανομή ότι δεν χρειάζονται πλέον, αυτά θα αφαιρεθούν. Επιπρόσθετα, θα εγκατασταθούν τυχόν νέα πακέτα που προστέθηκαν στην βασική εγκατάσταση του debian. Το πλεονέκτημα που σας δίνει είναι ότι δεν θα ξαναχρειαστεί να εγκαταστήσετε την διανομή ποτέ από την αρχή. Κάποιος που εγκαθιστά από τα dvd του debian την παρούσα στιγμή την διανομή από το μηδέν θα έχει το ίδιο βασικό σύστημα Debian με εσάς, που την είχατε εγκαταστήσει πριν από 2 χρόνια, πλην όμως μόλις εκτελέσατε την aptitude dist-upgrade. Εντυπωσιακό!

Η πλήρης αναβάθμιση λογισμικού εγκυμονεί όμως κινδύνους. Ο κανόνας που ορίζει ότι όταν κάτι δουλεύει δεν το πειράζουμε, ισχύει και εδώ. Εάν βέβαια χρησιμοποιείται το λειτουργικό για προσωπικές εργασίες, δεν είναι μεγάλο το ρίσκο. Εάν όμως ισχύουν τα παρακάτω πριν από μια πλήρη αναβάθμιση πάρτε οπωσδήποτε αντίγραφα ασφαλείας (δείτε την παρ.Αντίγραφα Ασφαλείας Κατάτμησης Λειτουργικού. Πότε λοιπόν επιβάλλετε η λήψη αντιγράφων ασφαλείας;

1. Εάν έχετε αρκετούς μήνες να κάνετε πλήρη αναβάθμιση και τα πακέτα προς αναβάθμιση είναι πάνω από τα μισά στο σύστημά σας.
2. Εάν δουλεύετε τον υπολογιστή ως server.

Εάν το μηχάνημά σας λειτουργεί ως server, να έχετε υπ' όψιν ότι δεν έχει νόημα να αναβαθμίσετε, εάν όλα δουλεύουν καλά, από μία έκδοση testing σε μία άλλη έκδοση testing. Και η μία και η άλλη έχουν πάντα πιθανά bugs. Εάν δεν σας δημιουργούν πρόβλημα τα bugs στην τωρινή έκδοση testing που δουλεύετε, δεν σημαίνει ότι δεν θα βγουν στην επιφάνεια και τα bugs της νέας έκδοσης. Έχει νόημα μόνο η αναβάθμιση από stable σε stable. Δείτε την παρ. Διαλέγοντας μεταξύ σταθερών/δοκιμαστικών και ασταθή πακέτων στο εισαγωγικό κεφάλαιο.

Έχουμε ήδη κάνει αρκετές ρυθμίσεις που πιθανόν μας έχουν κουράσει. Όμως το λειτουργικό είναι εργαλείο δουλειάς αλλά και διασκέδασης. Πάμε λοιπόν να χαλαρώσουμε βλέποντας πως μπορούμε να κάνουμε στο Linux απλές καθημερινές εργασίες.

Κορυφαίος περιηγητής αρχείων θεωρείται από όλους o konqueror από το περιβάλλον kde. Μην υποτιμήσετε όμως και τον nautilus στο gnome, καθώς είναι απλός αλλά χρηστικός, ειδικά για τον αρχάριο. Δείτε λοιπόν

• Την παρ. Περιήγηση Αρχείων μέσω nautilus
• Την παρ. Περιήγηση μέσω konqueror

Βεβαίως υπάρχει και η περιήγηση από την γραμμή εντολών. Είναι πραγματικά απαραίτητη για απομακρυσμένη πρόσβαση ή για αντιμετώπιση προβλημάτων. Δείτε λοιπόν την παρ. Περιήγηση αρχείων μέσω γραμμής εντολών

Στο Linux μπορείτε να περιηγηθείτε σε ιστοσελίδες άμεσα από :

• τον firefox
  • Για την εγκατάστασή του # aptitude install firefox
  • Εκτέλεση από κονσόλα # firefox
  • ή από το μενού του Gnome / Διαδίκτυο / Περιηγητής ιστού iceweasel
• τον περιηγητή αρχείων και ιστοσελίδων του kde, konqueror
  • Για την εγκατάστασή του : aptitude install konqueror
  • Εκτέλεση από κονσόλα # konqueror
  • ή από το μενού του KDE / Διαδίκτυο / Konqueror
• τον opera (από επιπρόσθετη δικτυακή αποθήκη ή το extra dvd)
  • Για την εγκατάστασή του : aptitude install opera
  • Εκτέλεση από κονσόλα # opera
  • ή από το μενού του Gnome / Διαδίκτυο / Opera
• τον mozilla
  • Για την εγκατάστασή του : aptitude install mozilla
  • Εκτέλεση από κονσόλα # mozilla
  • ή από το μενού του Gnome / Διαδίκτυο / Iceape Navigator
• τον περιηγητή αρχείων και ιστοσελίδων του gnome, nautilus, που για την περίσταση ονομάζεται epiphany
  • Για την εγκατάστασή του : aptitude install epiphany
  • Εκτέλεση από κονσόλα # epiphany
  • ή από το μενού του Gnome / Διαδίκτυο / Περιηγητής Διαδικτύου Epiphany)

Ο firefox μπορεί να εγκαταστήσει πλέον το flash plugin, την πρώτη φορά που θα επισκεφτεί μια flash ιστοσελίδα, εάν επιλέξουμε εγκατάσταση πρόσθετων λειτουργιών. Παρόλ' αυτά η εγκατάσταση αφορά μόνο τον τρέχοντα χρήστη και γι' αυτό δεν προτείνεται αυτό ο τρόπος. Αντίθετα για καθολική εγκαταταση flash στο σύστημα εκτελέστε.

aptitude install flashplugin-nonfree

Εϊναι το επίσημο μετα-πακέτο του debian, το οποίο όμως συνδέεται στο Internet και κατεβάζει την τελευταία έκδοση του flash σε κάθε αναβάθμιση. Ακόμα καλύτερα επιλέξτε

aptitude install flashplayer-mozilla (χρειάζεται το extra dvd)

Μετά την εγκατάσταση το flash θα δουλεύει κανονικά σε mozilla, firefox, opera και epiphany Εάν έχουμε ρυθμίσει τον konqueror να ελέγχει για νέα plugins κατά την εκκίνηση του kde ο konqueror θα ρυθμιστεί αυτόματα όταν μπούμε ξανά στο kde, αλλιώς κάντε μια σάρωση χειροκίνητα τώρα (βλ. παρ. Εγκατάσταση flash στον konqueror).

Ήδη έχουμε δει τον προκαθορισμένο κειμενογράφο gedit του gnome. Ο gedit αν και βολικός για την αρχική μας επεξεργασία στερείται δυνατοτήτων. Προτείνεται λοιπόν η χρήση του kate και του προκαθορισμένου κειμενογράφου του kde kwrite.

O kwrite είναι μια πιο λιτή έκδοση του πολυτάλαντου kate, που δημιουργήθηκε για ταχύτερη εκκίνηση και επεξεργασία. Προτείνεται η χρήση του kwrite για γρήγορη επεξεργασία ενός αρχείου και του kate για ταυτόχρονη επεξεργασία πάνω από ενός αρχείου. Εκτελέστε ως απλός χρήστης:

kwrite&

Τα χαρακτηριστικά του kate είναι πάρα πολλά. Εδω θα συνοψίσουμε μερικά από τα πιο χρήσιμα:

1. Αποθήκευση συνεδριών αρχείων.
2. Αρίθμηση, αναδίπλωση και τύλιγμα μπλοκ κώδικα
3. Υποστήριξη όλων των διαθέσιμων κωδικοποιήσεων κειμένου σε άνοιγμα, αποθήκευση και προβολή.
4. Άνοιγμα, επεξεργασία και αποθήκευση αρχείου δικτύου, σαν να ήταν τοπικό, μεσω προτοκόλλων του konqueror
   • ftp:/,
   • fish:/ (ssh)
   • smb:/ (samba, αρχεία κοινόχρηστων φάκελων windows)
5. Ενσωματωμένο προσομοιωτή κονσόλας στο κάτω μέρος ταυτόχρονη άμεση εκτέλεση εντολών
6. Χρήση του καθολικού ορθογράφου του linux.

Εκκινείστε τον ως απλός χρήστης με:

kate&

Υπάρχουν βέβαια και οι επεξεργαστές κειμένου από την κονσόλα για ώρα ανάγκης και για απομακρυσμένες συνδέσεις μέσω ssh. Δείτε την παρ.Επεξεργασία κειμένου από κονσόλα

Για την απαιτητική εργασία της εγγραφής cd και dvd, η κορυφαία αυτή την στιγμή εφαρμογή είναι το k3b. Ας το εγκαταστήσουμε :

aptitude install k3b

Εκτελέστε ως απλός χρήστης

k3b&

Υπάρχουν αρκετοί προβολείς για εικόνες. Μπορείτε να πειραματιστείτε με τις ήδη εγκατεστημένες εικόνες, που βρίσκονται στον φάκελο /usr/share/wallpapers.

• Από τον nautilus κάντε κλικ σε μια jpg εικόνα και θα ανοίξει από τον προκαθορισμένο προβολέα του gnome, τον eog (Eye of Gnome).
  • Πατήστε F11 για πλήρη οθόνη
  • Με τα βελάκια αριστερά, δεξιά, μετακινηθείτε στις εικόνες του ίδιου φακέλου.
  • Με ctrl-r, περιστρέψτε εικόνες δεξιά (αρνητικό ότι πρέπει να βγείτε από πλήρη οθόνη προηγουμένως).
  • Απο την κονσόλα εκτελείται ως
    • eog
• Ακόμα καλύτερος φαίνεται να είναι ο προκαθορισμένος προβολέας του kde. Με δεξί κλικ ανοίξτε την εικόνα από το kuickshow.

• Πατήστε ENTER, για πλήρη οθόνη
• Με PageUp, PageDown, μετακινηθείτε στις εικόνες του ίδιου φακέλου.
• Με P, εκκινήστε σταματήστε προβολή σλαϊντ.
• Με 9, περιστρέψτε εικόνες δεξιά
• Με M, μεγενθύνετε την εικόνα
• Πατήστε space για το μενού του προγράμματος.
• Από τις Ρυθμίσεις / Τροποποιήσεις / Επιλέξτε κλιμάκωση της εικόνας στο μέγεθος της οθόνης, αν σκοπεύετε να δείτε πολλές εικόνες σε πλήρη οθόνη. Ώστε η μεγένθυνση να είναι πάντα ενεργοποιημένη
• Απο την κονσόλα εκτελείται ως
• kuickshow

Δείτε επίσης στην παρ. Ενσωματωμένος προβολέας εικόνων gwenview, τον ενσωματωμένο στον konqueror προβολέα εικόνων.

Υπάρχουν αρκετά προγράμματα επεξεργασίας αλλά βέβαια την παράσταση κλέβει το gimp. Εξελίσσεται πάνω από 10 χρόνια και εδώ και πολλά χρόνια στέκεται αντάξια σε δημοφιλείς εμπορικές εφαρμογές όπως Adobe Photoshop. Εγκαταστήστε το με :

aptitude install gimp

Υπάρχουν πολλά εγχειρίδια και tutorials στην επίσημη ιστοσελίδα του http://www.gimp.org Εκτελέστε το ως απλός χρήστης.

gimp&

Για τους παραδοσιακούς φίλους της ζωγραφικής υπάρχει η αντίστοιχα απλή εφαρμογή kolourpaint στο περιβάλλον kde. Εκτελετε την με

kolourpaint&

Επίσης αρκετά χρήσιμη είναι και η δυνατότητα που παρέχεται από τον konqueror, κάνωντας δεξί κλικ σε μία εικόνα, από τις ενέργειες η άμεση μετατροπή σε τύπου jpg, png, gif και tif

Ας ξεκινήσουμε βάζωντας ένα απλό cd στο περιβάλλον gnome. Δείτε την παρ. Ακούγωντας μουσικά cd στο gnome Για να ακούσουμε mp3 το κορυφαίο ίσως πρόγραμμα αυτή τη στιγμή είναι το amarok Εγκαταστήστε το με

aptitude install amarok

Ενσωματώνεται στα kde και gnome, βάζοντας συνδέσμους στα μενού Πολυμέσα και Ήχος και video αντίστοιχα. Εκκινήστε το από εκεί ή από την κονσόλα με

amarok&

Εάν έχετε ήδη mp3 στο δίσκο δώστε τον φάκελο που υπάρχουν για να δημιουργηθεί αρχική συλλογή. Δοκιμάστε τις καταπληκτικές επιλογές ειδικά την αυτόματη εύρεση Στίχων από το lyrc και πληροφορίες για τον καλλιτέχνη από την wikipedia

Δοκιμάστε το grip του gnome

aptitude install grip

Εγκαταστήστε επίσης την κωδικοποίηση σε mp3 (lame), από το extra dvd

aptitude install lame

Εκτελέστε από την κονσόλα

grip

ή βρείτε το στα μενού Πολυμέσα στο kde και Ήχος και video στο gnome. Εδώ είναι πολύ σημαντικό να έχετε σύνδεση Internet. Θα συνδεθεί στο freedb.org και θα τοποθετήσει αυτόματα ετικέτες τίτλου, καλλιτέχνη κτλ γλιτώνοντάς σας από πολύ πληκτρολόγηση.

1. Στην καρτέλα config/Encode/encoder επιλέξτε encoder lame για mp3, και βάλτε στο executable /usr/bin/lame
2. Για ακόμα καλύτερη ποιότητα αλλάξτε το encoder command line σε –vbr-new -q 0 %w %m
3. Στην καρτέλα config/Encode/options αλλάξτε τον φάκελο αποθήκευσης από ~/ogg σε ~/mp3 ).
4. Στην καρτέλα config/ID3 επιλέξτε όλα τα id3 tags
5. Πηγαίντε στην καρτέλα Rip και επιλέξτε Rip+encode

Προσέξτε την φοβερή παράλληλη λειτουργία εξαγωγής ενός κομματιού ενώ μετατρέπει σε mp3 το προηγούμενο.

Εδώ μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το πολύ καλό audacity.

aptitude install audacity

Προσοχή κατά την πρώτη εκκίνηση μην επιλέξετε ελληνικά καθώς δεν υποστηρίζονται σωστά. Επιλέξτε αγγλικά ή άλλη γλώσσα. Εάν ξεχαστείτε, σβήστε το αρχείο προσωπικών επιλογών .audacity και θα σας ρωτήσει πάλι στην επανεκκίνηση

rm ~/.audacity

Για να ηχογραφήσετε από την μπάρα εικονιδείων ειδοποίησης του gnome (πάνω δεξιά) κάντε:

1. δεξί κλικ στο εικονίδιο του ήχου και επιλέξτε Άνοιγμα Ελεγκτη ήχου.
2. Ενεργοποιήστε το μικρόφωνο και ανεβάστε τον ήχο αρκετά
3. Από το audacity Edit/Preferences επιλέξτε αν θέλετε 2 channels stereo
4. Ανεβάστε την ένταση του μικροφώνου και πατήστε το κουμπί εγγραφής (record)

Η εφαρμογή με την μεγαλύτερη υποστήριξη διαδεδομένων format video και συνάμα ίσως με την καλύτερη μηχανή αναπαραγωγής, είναι ο mplayer. Θα τον εγκαταστήσουμε μαζί με τη δικιά του απλή γραφική εφαρμογή (Θα χρειαστείτε και το extra dvd).

aptitude install mplayer

Θα χρειαστούμε επίσης και τους αποκωδικοποιητές για τα συνήθη αρχεία video (από το extra dvd)

aptitude install w32codecs

Ο mplayer έχει εκατοντάδες επιλογές (αρκεί να δείτε την man page του) και τρομερές δυνατότητες. Μπορείτε πλέον να δείτε ένα αρχείο video είται από την κονσόλα ως

mplayer video_file

Είτε από το γραφικό του περιβάλλον

gmplayer&

είτε από δεκάδες εφαρμογές που τον χρησιμοποιούν. Δείτε την επίσημη ιστοσελίδα του http://www.mplayerhq.hu.

Εμείς συνεχίζοντας θα εγκαταστήσουμε, τιμής ένεκεν και την γραφική εφαρμογή xine, η μηχανή αναπαραγωγής της οποίας χρησιμοποιείται ήδη από το totem, το kaffeine και άλλες εφαρμογές.

aptitude install xine-ui

Εκτελέστε ως απλός χρήστης

xine&

Τέλος θα εγκαταστήσουμε και το πολύ ενδιαφέρον vlc, το οποίο τρέχει σε αρκετές πλατφόρμες (δείτε την επίσημη ιστοσελίδα του http://www.videolan.org/vlc/ ). Χρησιμοποιεί την δικιά του μηχανή αναπαραγωγής.

aptitude install vlc

Εκτελέστε ως απλός χρήστης

vlc&

Ας εισάγουμε ένα dvd στον οδηγό δίσκου στο περιβάλλον gnome. Θα εκκινήσει αυτόματα η προκαθορισμένη εφαρμογή παρακολούθησης dvd το totem. Είναι βασισμένο στην μηχανή xine. Εάν το dvd που εισάγαμε είναι εμπορικό θα έχει κρυπτογραφημένο το περιεχόμενό του και αρχικά δεν θα εκτελεστεί. Ας εγκαταστήσουμε και άλλη μία δημοφιλή εφαρμογή για περιβάλλον kde το kaffeine.

aptitude install kaffeine

Εκτελέστε το από τα μενού ή από την κονσόλα

kaffeine&

Εδώ μας εμφανίζεται αρχικά μια οθόνη που μας ενημερώνει ότι λείπει βασικό πακέτα. Είναι η βιβλιοθήκη αποκρυπτογράφησης libdvdcss. ³⁾. Ας την εγκαταστήσουμε:

aptitude install libdvdcss

Επανεκκινήστε το kaffeine. Τώρα μπορείτε να παρακολουθήσετε και εμπορικά dvd

Εάν έχετε προβλήματα με το kaffeine, δοκιμάστε

το πολύ καλό vlc

vlc&

ή το γραφικό περιβάλλον του mplayer το gmplayer

gmplayer&

Πολλές φορές θα χρειαστούμε να κρατήσουμε κάποιο αντίγραφο, από το νόμιμο εμπορικό dvd που έχουμε στην κατοχή μας, γνωρίζοντας ότι από την χρήση πιθανόν να υπάρξει μελλοντικά πρόβλημα στο δισκάκι. Τα εμπορικά όμως dvd είναι σε δισκάκια διπλής επίστρωσης 8Gb, τα οποία είναι αρκετές φορές ακριβότερα αυτή την στιγμή στην αγορά. Το k9copy θα μας βοηθήσει στο να αντιγράψουμε το κωδικοποιημένο dvd από ένα dvd 8Gb σε ένα dvd 4Gb. Ας το εγκαταστήσουμε λοιπόν(θα χρειαστούμε και το extra dvd):

aptitude install k9copy

Εκτελέστε ως απλός χρήστης

k9copy&

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε και να παρακολουθούμε τα μεγέθη στα οποία κινούνται οι θερμοκρασίες, οι τάσεις και η ταχύτητα των ανεμιστήρων. Θα μπορέσουμε έτσι να διαγνώσουμε ή να αποτρέψουμε να δημιουργηθούν προβλήματα.

Το πακέτο lm-sensors παρέχει βοήθεια για να μπορέσουμε να ρυθμίσουμε το σύστημά μας κατάλληλα ώστε να μας δώσει τέτοιου είδους πληροφορίες. Πριν από αυτό όμως θα εγκαταστήσουμε το πακέτο hddtemp που μας δείχνει τις θερμοκρασίες των δίσκων μας. Επιλέγουμε Ναι στο να τρέχει ως υπηρεσία το hddtemp.

aptitude install hddtemp

Στην συνέχεια εγκαθιστούμε το lm-sensors

aptitude install lm-sensors

Και τρέχουμε το script ρύθμισης

sensors-detect

Εάν δεν ξέρετε τι να απαντήσετε στις ερωτήσεις απλά πατάτε ENTER και η επιλογή που είναι με κεφαλαία θα εκτελείται.

Προσοχή στο τέλος στην ερώτηση

Do you want to add these lines to /etc/modules automatically? (yes/NO)yes

απαντήστε yes ώστε σε κάθε εκκίνηση να φορτώνονται οι κατάλληλοι οδηγοί (modules). Θα γίνει εγγραφή στο αρχείο /etc/modules. Εάν θέλετε σημειώστε κάπου τι θα καταχωρηθεί εκεί ώστε στην απίθανη περίπτωση προβλήματος να μπορέσετε να το αφαιρέσετε.

Θα εγκαταστήσουμε επίσης ένα applet για την μπάρα εργασίας του gnome

aptitude install sensors-applet

Είναι καλό να επανεκκινήσουμε τον υπολογιστή τώρα ώστε να φορτωθούν τα modules κατά την εκκίνησή του καθώς και να ξαναξεκινήσει η συνεδρία gnome ώστε να γίνει διαθέσιμο το νέο applet.

Μετά την επανεκκίνηση και αφού μπούμε στο περιβάλλον gnome κάνουμε δεξί κλικ στην πάνω μπάρα του gnome και επιλέγουμε Προσθήκη στον πίνακα εφαρμογών/Hardware sensors monitor. Στην συνέχεια κάνουμε δεξί κλικ πάνω στο applet και επιλέγουμε προτιμήσεις ώστε να εμφανίσουμε τους αισθητήρες που θέλουμε

Όταν εισερχόμαστε στο σύστημα από γραμμή εντολών, τοποθετούμαστε στον προσωπικό μας φάκελο. Αυτός είναι ο υποφάκελος κάτω από το /home με το όνομά μας. Π.χ. ο χρήστης kostas θα τοποθετηθεί όταν συνδεθεί στον φάκελο /home/kostas.

Η βασική εντολή περιήγησης σε φακέλους είναι η cd (change directory). Εδώ έχει σημασία να ξεκαθαρίσουμε ποιο είναι το σχετικό και πιο το απόλυτο μονοπάτι για να πάμε σε έναν άλλο φάκελο.

• Σχετικό μονοπάτι
  • Πηγαίνουμε σε έναν άλλο φάκελο, έχοντας αφετηρία τον φάκελο που βρισκόμαστε. Είναι λοιπόν πάντα σε σχέση με τον τρέχοντα φάκελο εργασίας μας
  • δεν ξεκινάει ποτέ με το σύμβολο της ρίζας /
  • Ας δούμε επίσης συμβολισμούς σχετικών μονοπατιών:
    • με .. συμβολίζουμε το επάνω φάκελο (γονικό),
    • με σκέτο το όνομα του φακέλου πάμε προς τα κάτω
    • με ./ συμβολίζουμε τον τρέχοντα φάκελο που βρισκόμαστε
  1. Παράδειγμα:
     • Εάν είμαστε στην ρίζα (το πλήρες μονοπάτι της είναι /)
     • εκτελέσουμε cd bin
     • θα πάμε στο φάκελο που το πλήρες μονοπάτι του είναι /bin
  2. Παράδειγμα:
     • Εάν είμαστε στο φάκελο usr κάτω από την ρίζα (το πλήρες μονοπάτι του δηλαδή /usr)
     • εκτελέσουμε cd bin
     • θα πάμε στο φάκελο που το πλήρες μονοπάτι του είναι /usr/bin
  3. Παράδειγμα:
     • Εάν είμαστε στο φάκελο local που είναι, κάτω από το φάκελο usr, που ο usr είναι κάτω από την ρίζα (το πλήρες μονοπάτι του δηλαδή /usr/local)
     • εκτελέσουμε cd ./
     • θα μείνουμε στον ίδιο φάκελο, το πλήρες μονοπάτι του οποίου είναι /usr/local/bin
  4. Παράδειγμα:
     • Εάν είμαστε στο φάκελο local που είναι, κάτω από το φάκελο usr, που ο usr είναι κάτω από την ρίζα (το πλήρες μονοπάτι του δηλαδή /usr/local)
     • εκτελέσουμε cd bin ή
     • εκτελέσουμε cd ./bin
     • θα πάμε στο φάκελο που το πλήρες μονοπάτι του είναι /usr/local/bin
  5. Παράδειγμα:
     • Εάν είμαστε στο φάκελο local που είναι, κάτω από το φάκελο usr, που ο usr είναι κάτω από την ρίζα (το πλήρες μονοπάτι του δηλαδή /usr/local)
     • εκτελέσουμε cd ..
     • θα πάμε στον αμέσως επάνω φάκελο που το πλήρες μονοπάτι του είναι /usr/
  6. Παράδειγμα:
     • Εάν είμαστε στο φάκελο local που είναι, κάτω από το φάκελο usr, που ο usr είναι κάτω από την ρίζα (το πλήρες μονοπάτι του δηλαδή /usr/local)
     • εκτελέσουμε cd ../games
     • θα κανούμε με μίας δύο κινήσεις σαν να είχαμε εκτελέσει 2 εντολές (cd .. και αμέσως μετά cd games
       • θα πάμε έναν φακέλο επάνω στον /usr
       • και θα κατεβούμε μετά στον φάκελο games, που βρίσκεται μέσα στο /usr και έχει πλήρες απόλυτο μονοπάτι /usr/games
  7. Παράδειγμα:
     • Εάν είμαστε στο φάκελο local που είναι, κάτω από το φάκελο usr, που ο usr είναι κάτω από την ρίζα (το πλήρες μονοπάτι του δηλαδή /usr/local)
     • εκτελέσουμε cd ../..
     • θα πάμε στον 2 φακέλους επάνω στην ρίζα, το πλήρες μονοπάτι της οποίας είναι /
• Απόλυτο μονοπάτι
  • Πηγαίνουμε σε έναν άλλο φάκελο, έχοντας αφετηρία πάντα την ρίζα, εκτελώντας από όπου κι αν βρισκόμαστε την ίδια εντολή. Δεν μας ενδιαφέρει και δεν έχει καμία σχέση ο τρέχοντας φάκελος εργασίας μας
  • Ξεκινάει πάντα με το σύμβολο της ρίζας /
  • Ας δούμε επίσης συμβολισμούς απόλυτων μονοπατιών:
    • με / συμβολίζουμε την ρίζα, τον αρχικό/κεντρικό φάκελο του συστήματος αρχείων
    • με ~ συμβολίζουμε τον προσωπικό μας φάκελο. Έαν έχουμε όνομα χρήστη kostas το ~ είναι ολόιδιο με το απόλυτο μονοπάτι /home/kostas
  1. Παράδειγμα:
     • Από όπου κι αν είμαστε αν
     • εκτελέσουμε cd /usr/local/bin
     • θα πάμε στο φάκελο που το πλήρες μονοπάτι του είναι /usr/local/bin
  2. Παράδειγμα:
     • Από όπου κι αν είμαστε αν
     • εκτελέσουμε cd ~
     • θα πάμε στο προσωπικό μας φάκελο, ο οποίος για παράδειγμα, αν είμαστε ο χρήστης kostas, θα είναι /home/kostas
  3. Παράδειγμα:
     • Από όπου κι αν είμαστε αν
     • εκτελέσουμε cd /
     • θα πάμε στη ρίζα του συστήματος αρχείων, το πλήρες μονοπάτι της οποίας είναι /

Με την εντολή pwd μας εμφανίζεται ο τρέχον φάκελος εργασίας

Ένα από τα χαρακτηριστικά του Linux είναι ότι τα πάντα εμφανίζονται με την μορφή αρχείου. Έτσι λοιπόν και οι συσκευές στο Linux δηλαδή (σκληρός δίσκος, cd/dvd, μνήμη, ποντίκι, εκτυπωτής κτλ) είναι ειδικά αρχεία. Βρίσκονται όλες στον κατάλογο /dev (από το devices), ή σε υποφακέλους του για λόγους οργάνωσης.

Αυτό έχει αρκετά πλεονεκτήματα, αφού έτσι μπορούμε να εφαρμόσουμε πολλές ενέργειες απευθείας στις συσκευές, ενέργειες που συνήθως εφαρμόζαμε σε απλά αρχεία. Για παράδειγμα είναι εύκολος ο ορισμός δικαιωμάτων σε αυτές. Θα ξεκινήσουμε λοιπόν να δούμε πως το linux βλέπει τους εγκατεστημένους δίσκους και τις εσωτερικές τους κατατμήσεις.

• Για τις ide συσκευές (δίσκους και cd/dvd) υπάρχει το πρόθεμα hd που θα χρησιμοποιούμε και στα παραδείγματά μας στο βιβλίο. Για τις sata συνήθως sd.
• Στην συνέχεια a, b, c, d για την σειρά που αναγνωρίζονται οι συσκευές στο σύστημα. Για παράδειγμα η σειρά για τις ide συσκευές είναι συνήθως :
  • a για master στην primary (1η) καλώδιοταινία,
  • b για slave στην primary καλώδιοταινία,
  • c για master στην secondary (2η) καλώδιοταινία,
  • d για slave στην secondary καλώδιοταινία,
• Ακολουθεί ο αύξων αριθμός της κατάτμησης από 1 έως 4 για τις primary και σχεδόν πάντα από 5 και πάνω για τις logical.

Έτσι για παράδειγμα :

• hdc2 είναι η 2η πρωτεύουσα κατάτμηση στον δίσκο τύπου ide που είναι ορισμένος ως master στην secondary (2η) καλώδιοταινία.
• sda5 είναι η 1η λογική κατάτμηση για την 1η sata συσκευή σκληρού δίσκου.

Οι ide συσκευές cd/dvd εκτός από τον όμοιο τρόπο απεικόνισεις με τους δίσκους (hda,hdb,hdc,hdd ανάλογα την καλωδιοταινία και αν είναι master ή slave) έχουν συνήθως και συνδέσμους με άλλα πιο χαρακτηριστικά ονόματα. Οι συνδέσμοι αυτοί όπως cdrom, cdrom1, cdrw, cdrw1, dvd1 dvdrw1 δείχνουν στην πραγματική συσκευή hda hdb, hdc κτλ. Για να πάρετε μια ιδεά εάν έχετε ήδη εγκατεστημένο linux ή από το knoppel εκτελέστε από την κονσόλα

 ls -l /dev/cd* /dev/dvd*

Τα περισσότερα πακέτα κατά την εγκατάστασή τους εγκαθιστούν και ένα τυποποιημένο εγχειρίδιο βοήθειας, που συνήθως αφορά τις παραμέτρους εκτέλεσής τους και άλλα. Για να το δείτε από την κονσόλα εκτελέστε man με παράμετρο το όνομα πακέτου. Π.χ για να δείτε τις επιλογές από τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες εντολές κονσόλας ls, cp, rm, mkdir,εκτελέστε

man ls
man cp
man rm

Για να αποσυνδεθείτει πατήστε q. Μπορείτε να δείτε επίσης επιλογές για αρχεία ρυθμίσεων που βρίσκονται π.χ. στον κατάλογο etc.

man fstab

Αυτές μπορεί να σας παραπέμψουν για περισσότερες λεπτομέρειες σε άλλες όπως στο παραπάνω παράδειγμά μας προς την:

man mount

Υπάρχει η δυνατότητα να δείτε αυτά τα εγχειρίδια (man pages), μέσα από τον περιηγητή αρχείων konqueror σαν να ήταν html αρχεία. Απλά γράψτε στην τοποθεσία # και το όνομα της man σελίδας. Π.χ. #ls, #cp, #fstab

Εκτός από τις man σελίδες βοηθείας υπάρχουν και οι πιο εκτενείς info (αν και είναι λιγότερες). Για να τις δείτε εκτελέστε από την κονσόλα.

info gzip

Ομοίως όπως και πριν από τον konqueror, γράψτε στην τοποθεσία ##gzip. Για να δείτε όλες τις διαθέσιμες info pages γράψτε σκέτο ##. Γενικά είναι πολύ πιο εύχρηστη η πλοήγησε σε info μέσω konqueror

Τέλος για συνοπτική περιγραφή των παραμέτρων μιας εντολής, δοκιμάστε την εντολή με 1η παράμετρο –help. Π.x.

cp --help
ls --help

Οι παράμετροι των εντολών (ονομάζονται και διακόπτες-switches) θα πρέπει βεβαίως να χωρίζονται και από την εντολή και μεταξύ τους με κενά. Δίνονται είτε :

• Με πλήρης ονομασία, π.χ. –size ή
• με σύντομη αναφορά, με συνήθως ένα γράμμα -s

Δοκιμάστε λοιπόν την ls και με τους δυο τρόπους

ls
ls --size
ls -s

Οι παράμετροι αυτοί βέβαια αφορούν επιλογές που θα μοιάζουν με αυτές που θα βρίσκαμε σε ένα γραφικό πρόγραμμα στο μενού Επιλογές/Ρυθμίσεις. Υπάρχει όμως και το αρχείο/φάκελος στο οποίο εφαρμόζεται η εντολή. Π.χ. μοιάζει με το μενού άνοιγμα ενός γραφικού προγράμματος. Π.χ η ls προκαθορισμένα δείχνει τα περιεχόμενα του φακέλου στον οποίο βρισκόμαστε (τρέχοντος φακέλου). Για να της ζητήσουμε να μας δείξει περιεχόμενα άλλου φακέλου τον προσθέτουμε σαν παράμετρο χωρίς αυτή τη φορά το σύμβολο - ή – (όχι –/etc/fstab αλλά σκέτο /etc/fstab)

ls /etc/fstab
ls -s /etc/fstab
ls /etc/fstab -s

Παρατηρούμε ότι συνήθως δεν έχει σημασία η σειρά των παραμέτρων.

Πολλές φορές η σύντομη αναφορά πολλών παραμέτρων μπορεί να γίνει ακόμα πιο σύντομη. Αντί λοιπόν να εκτελέσετε:

ls -a -l -s

Δοκιμάστε

ls -als

(Δείτε με man ls τι κάνουν αυτές οι παραμέτροι)

Το gparted είναι πραγματικά από τα κορυφαία εργαλεία πλέον του Linux, παρέχωντας μια σχεδόν πλήρη εναλλακτική λύση σε κορυφαία προγράμματα του είδους. Για να το εγκαταστήσετε:

su
aptitude install gparted

Για να εγκαταστήσετε όλες τις διαθέσιμες βιβλιοθήκες του για χειρισμού διαφόρων τύπων συστημάτων αρχείων:

aptitude install ntfsprogs dosfstools reiserfsprogs reiser4progs e2fsprogs xfsprogs hfsutils jfsutils util-linux  

Εκκινήστε το πρόγραμμα ως root

gparted&

Τυπικές συντομέυσεις Linux διανομών

• CTRL+ALT+BACKSPACE για να σκοτώσεις και να επανεκκινήσεις το Παραθυρικό Περιβάλλον X και να τοποθετηθείς πάλι πίσω στην οθόνη εισόδου στο σύστημα. Χρησιμοποίησέ το εάν σταματήσει να αποκρίνεται ο διαχειριστής παραθύρων που δουλέυεις (π.χ. το KDE).
• ALT-CTRL-F1 .. ALT-CTRL-F6 για να δεις μία από τις 6 κονσόλες γραμμής εντολών. H 1η είναι αυτή που ξεκίνησε και το σύστημά σου. ALT-CTRL-F7 για να πας στο γραφικό περιβάλλον X. Εάν τρέχεις πάνω από μία γραφική σύνοδο μπορείς να την δεις με ALT-CTRL-F8 κτλ. Οι γραφικές συνόδοι συνεχίζουν μετά την 7η εικονική οθόνη.
• CTRL-C για να τερματίσεις οτιδήποτε εκτελείς στην κονσόλα στο προσκήνιο (χωρίς το & στο τέλος της εντολής).
• CTRL-Z για να αναστείλεις οτιδήποτε εκτελείς στην κονσόλα στο προσκήνιο και ακριβώς μετά δίνοντας την εντολή bg μπορείς να συνεχίσεις την εκτέλεσή του στο παρασκήνιο.
• CTRL-D σημαίνει EOF (End Of File - Τέλος Αρχείου ) και χρησιμοποιείται σε εντολές όπως η cat που πληκτρολογείς στην είσοδο και θέλεις να δείξεις το τέλος της ροής εισόδου.
• CTRL-D επίσης για αποσύνδεση χρήστη από την κονσόλα (αντί της εντολής exit)

Συντομεύσεις KDE

• ALT+CTRL+ESC και κλικ με το ποντίκι ή ENTER πάνω σε ένα παράθυρο που κόλλησε για να το σκοτώσεις

• /etc/issue - Μήνυμα κονσόλας εισόδου.Πίεστε CTRL-ALT-F1 για να δείτε μια κονσόλα.
• /etc/motd - Μύνημα μετά την σύνδεση σε μια κονσόλα (ALT-CTRL-F1 .. F6) ή σε μια σύνδεση ssh
• /etc/profile - Γενικό προφίλ σύνδεσης για όλους τους χρήστες. Συνήθως η PATH αρχικοποιείται εδώ.
• ~/.profile και ~/.bashrc - Προσωπικό προφίλ σύνδεσης που προστίθεται στο γενικό και αφορά συνδέσεις στο κέλυφος bash

Αρκετές φορές θα χρειαστεί να εργαστούμε σε περιβάλλον κονσόλας. Δύο από τις συνήθεις περιπτώσεις είναι λόγο :

1. απομακρυσμένης σύνδεσης σε linux υπολογιστή, σε περιβάλλον γραμμής εντολών, μέσω ssh
2. Αντιμετώπιση προβλημάτων στον υπολογιστή μας ειδικά προβλήματα που αφορούν το X γραφικό περιβάλλον

Θα δούμε 2 δημοφιλείς εφαρμογές οι οποίες παρέχονται ακόμα και από τις πιο λιτές εκδόσεις linux διανομών Και για τις δυο θα δούμε μόνο πολύ βασικές λειτουργίες για απλή επεξεργασία. Όσοι ενδιαφέρονται περαιτέρο μπορούν να δουν την man σελίδα της κάθε μίας.

Το vim είναι μετεξέλιξη του ιστορικού editor vi, o οποίος έχει πάνω από 30 χρόνια ζωής. Περιέχει όλες τις δυνατότηες του vi και πολλές άλλες. Μία από τις επιπλέον σημαντικές δυνατότητες του vim είναι η επισύμανση σύνταξης. Ας το εγκαταστήσουμε λοιπόν. (Ακόμα και αν η εντολή vim, είναι ήδη ενεργή στο σύστημα σας δοκιμάστε οπωσδήποτε την εγκατάσταση πάλι)

aptitude install vim

Δείτε οπωσδήποτε τον οδηγό εκμάθησης. Είναι πραγματικά αξιόλογη προσπάθεια.

vimtutor

Δημιουργήστε ένα νέο αρχείο αρχικών ρυθμίσεων, εκτελώντας το vi ή το vim

vi ~/.vimrc

Ας εισάγουμε ως νεό περιεχόμενο, ένα υπάρχον δείγμα αρχείου:

:read $VIMRUNTIME/vimrc_example.vim

Κάντε έξοδο αποθηκεύωντας τις αλλαγές με

:wq

Μόλις ενεργοποιήσατε την επισύμανση σύνταξης. Δοκιμάστε να ανοίξετε ένα αρχείο

vi ~/.bashrc

Και κάντε έξοδο με

:q!

Επαναλάβετε τα βήματα και ως απλός χρήστης και ως root. Έχετε υπόψιν ότι ειτε εκτελώντας vi είτε vim λογικά το debian εκκινεί πλεόν το vi. Η επιλογή αυτή γίνεται πολύ όμορφα και οργανωμένα με έναν χαρακτηριστικό μηχανισμό του Debian GNU/Linux (δειτε την παρ. Επιλογή μεταξύ εναλλακτικών εφαρμογών (alternatives))

Για να εξάγετε ένα δισκάκι

eject

Το πιο δημοφιλές ανοιχτού κώδικα πρόγραμμα antivirus με πολλές δυνατότητες και μεγάλη βάση δεδομένων ιών είναι το clamav. Προσανατολίζεται περισσότερο σε ιούς για windows που μπορεί να βρίσκονται σε άλλες κατατμήσεις στο σύστημά μας. Έχει ένα ωραίο γραφικό πρόγραμμα ρύθμισής του το klamav. Στο debian για εγκατάσταση

aptitude install klamav

Η βάση δεδομένων μπορεί να ανανεώνεται αυτόματα από το internet. Οποτεδήποτε όμως μπορεί να ανανεωθεί από τον χρήστη με την εντολή.

freshclam

Το πρόγραμμα που θα χρησιμοποιήσουμε να λήψη αντιγράφων ασφαλείας και επαναφορά από αυτά είναι το partimage.

Για να πάρουμε λοιπόν αντίγραφο ασφαλείας ολόκληρης κατάτμησης (π.χ. της εγκατάστασης των Windows, ή του Linux) θα χρησιμοποιήσουμε το live cd του knoppel. Μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε και μέσα από την εγκατάσταση του Debian Linux, αν δεν θέλουμε να πάρουμε αντίγραφο ασφαλείας από την ίδια. Aπό το ubcd επίσης.

Θα πρέπει να έχουμε μια κατάτμηση (κατά προτίμηση FAT32), με ελεύθερο χώρο τουλάχιστον πάνω από τον μισό (θα γίνει συμπίεση), από εκείνον που καταλαμβάνουν τα δεδομένα μας στην κατάτμηση του λειτουργικού που θα λάβουμε αντίγραφο. Η κατάτμηση στην οποία θα αποθηκεύσουμε θα πρέπει να είναι είτε σε:

• έναν εξωτερικό δίσκο
• σε έναν δεύτερο εσωτερικό δίσκο
• στον ίδιο δίσκο.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν χρησιμοποιώντας μια κατάτμηση στον ίδιο δίσκο

1. Εκκινούμε από το cd του knoppel
2. Αριστερά θα μας εμφανιστούν οι κατατμήσεις (hd ή sd - με a,b,c για τον 1ο,2ο,3ο δίσκο - 1,2 για την 1η,2η πρωτεύουσα κατάτμηση - ή 5,6 για την 1η,2η λογική κατάτμηση). Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την αναγνώριση συσκευών στο κεφ. Στα ενδότερα του Linux στην παρ. Συσκευές στο Linux)
3. Κάνουμε δεξί κλικ στην κατάτμηση που θα αποθηκεύσουμε το αντίγραφο και επιλέγουμε Προσάρτηση
4. Ξανά δεξί κλικ στην ίδια κατάτμηση και επιλέγουμε Αλλαγή σε κατάσταση εγγραφής/ανάγνωσης
5. Αριστερό κλικ στην ίδια κατάτμηση για να ανοίξει από τον περιηγητή αρχείων konqueror
6. Από το μενού του Παράθυρο επιλέγουμε Εμφάνιση Προσωμοιωτής τερματικού
7. Μεγαλώνουμε το κάτω υποπαράθυρο ώστε να πιάσει τα 2/3 της οθόνης.
8. Δημιουργούμε έναν φάκελο π.χ. backup για να τοποθετήσουμε εκεί το αντίγραφο ασφαλείας
9. Απο την κονσολά αλλάζουμε σε υπερχρήστη με su και εκτελούμε την εντολή partimage
10. Επιλέγουμε με τα βελάκια την κατάτμηση την οποία θέλουμε να λάβουμε σε αντίγραφο ασφαλείας και πατάμε TAB
11. Πληκτρολογούμε την πλήρη διαδρομή του αρχείου που θα είναι :
    • Ο φάκελος που λογικά φαίνεται στην τοποθεσία (π.χ /media/hda11/backup) στον περιηγητή ακολουθούμενος από / και
    • το όνομα αρχείου που θέλουμε (π.χ. xphome)
    • Δηλαδή θα είναι τελικά κάτι παρόμοιό με /media/hda11/backup/xphome
12. Με διαδοχικά TABs επιλέγουμε Next (Το F5 θα μπλεχτεί με το F5 της ανανέωσης του περιηγητή)
13. Στην επόμενη καρτέλα τα αφήνουμε ως έχουν και πάλι με διαδοχικά TABs επιλέγουμε Continue
14. Στην περιγραφή βάζουμε κάτι περιεκτικό και ουσιώδες όπως
    • Windows Xp Home on hda1, ntfs, 10Gb, at 5/4/2007

Την επόμενη φορά χρησιμοποιήστε ξεχωριστό παράθυρο τερματικού και όχι τον προσωμοιωτή τερματικού από τον konqueror. (Καλή η χρηστικότητα αλλά είναι αρκετά πολύπλοκο για τον περιηγητή και μπορεί να μας εμφανίσει σφάλμα) Για επαναφορά της κατάτμησης από το αντίγραφο ασφαλείας

1. Εκκινούμε από το cd του knoppel
2. Κάνουμε δεξί κλικ στην κατάτμηση που έχει αποθηκευμένο το αντίγραφο και επιλέγουμε Προσάρτηση
3. Αριστερό κλικ στην ίδια κατάτμηση για να ανοίξει από τον περιηγητή αρχείων konqueror
4. Από το μενού του Παράθυρο επιλέγουμε Εμφάνιση Προσωμοιωτής τερματικού
5. Μεγαλώνουμε το κάτω υποπαράθυρο ώστε να πιάσει τα 2/3 της οθόνης.
6. Μπαίνουμε στον φάκελο με τα αντίγραφα ασφαλείας για να δούμε πως το έχουμε ονομάσει
7. Απο την κονσολά αλλάζουμε σε υπερχρήστη με su και εκτελούμε την εντολή partimage
8. Επιλέγουμε με τα βελάκια την κατάτμηση στην οποία θέλουμε να επαναφέρουμε το αντίγραφο ασφαλείας και πατάμε TAB
9. Πληκτρολογούμε την πλήρη διαδρομή του αρχείου (προσοχή μαζί με το .000) που θα είναι :

• Ο φάκελος που λογικά φαίνεται στην τοποθεσία (π.χ /media/hda11/backup) στον περιηγητή ακολουθούμενος από / και
• το όνομα αρχείου που θέλουμε (π.χ. xphome.000)
• Δηλαδή θα είναι τελικά κάτι παρόμοιό με /media/hda11/backup/xphome.000

1. Πατάμε πάλι TAB
2. με το κάτω βελάκι επιλέγουμε Restore partition from and image file και πατάμε space.
3. Με διαδοχικά TABs επιλέγουμε Next (Το F5 θα μπλεχτεί με το F5 της ανανέωσης του περιηγητή)
4. Στην επόμενη καρτέλα τα αφήνουμε ως έχουν και πάλι με διαδοχικά TABs επιλέγουμε Continue

Όποιο X περιβάλλον και αν δουλεύετε, μπορείτε πάντα να καλείτε από την κονσόλα εφαρμογές άλλου X περιβάλλοντος. Η φιλοσοφία του linux και του δωρεάν λογισμικού και εδώ. Έχετε λοιπόν την επιλογή X περιβάλλοντος χωρίς αυτή να σας περιορίζει στην χρήση εργαλείων από άλλο. Για το λόγο αυτό όποτε έχει νόημα (δηλαδή όταν δεν αναφερόμαστε σε ρυθμίσεις X περιβάλλοντος αλλά σε εφαρμογές), θα παραθέτουμε και τον τρόπο κλήσης της εφαρμογής από την κονσόλα, που είναι ανεξάρτητος X περιβάλλοντος.

Από την οθόνη εισόδου λοιπόν, επιλέξτε συνεδρία και διαλέξτε το περιβάλλον εργασίας.

Απο την κονσόλα εκτελέστε

nautilus&  

Από την συντόμευση Υπολογιστής (στο nautilus μέσα ή στην επιφάνεια εργασίας) μπορείτε να δείτε όλα τα αρχεία σας.

1. Από το μενού Επεξεργασία επιλέξτε Προτιμήσεις
   1. Στην καρτέλα Προβολές επιλέξτε Προβολή νέων φακέλων με χρήση : Προβολή Λίστας
   2. Στην καρτέλα συμπεριφορά επιλέξτε μονό ή διπλό κλικ
   3. Τσεκάρετε το Άνοιγμα πάντα εντός παραθύρου
   4. Στην καρτέλα Στήλες Λίστας τσεκάρετε επιπλέον Δικαιώματα, Ιδιοκτήτης, Ομάδα, για να συνηθίζετε στα δικαιώματα του Linux
2. Κλείστε και ξανανοίξτε τον περιηγητή από το εικονίδιο Υπολογιστής. Από την αριστερή στήλη επιλέξτε σύστημα αρχείων.
3. Μπείτε στον φάκελο /media από την δεξιά στήλη. Προσοχή από τις συντομεύσεις δεν γίνεται προσάρτηση/αποπροσάρτηση. Βρείτε εικονίδια στην επιφάνεια εργασίας σας που αυτόματα έχουν δημιουργηθεί ή πατήστε Υπολογιστής και κάντε δεξί κλικ στο μέσο. Έχοντας δεδομένο αυτό πάμε να φτιάξουμε τις συντομεύσεις:
   • Αν έχετε 1 cdrom σύρτε στο κάτω μέρος της αριστερής στήλης, την συντόμευση cdrom (αλλιώς τα cdrom0,cdrom1 κτλ).
   • Ομοίως αν έχετε οδηγό δισκέττας σύρτε το floppy.
4. Μπείτε στον φάκελο /mnt από την δεξιά στήλη
   • Αν έχετε ήδη ρυθμίσει να φορτώνονται οι κατατμήσεις σας αυτόματα κατά την εκκίνηση (βλ. Φόρτωση Αρχείων Κατατμήσεων σύρτε τους φακέλους των κατατμήσεων σας ομοίως στο κάτω μέρος της αριστερής στήλης

Από τις πρώτες ενέργειες που θα κάνουμε σε ένα σύστημα, είναι να ορίσουμε τις προκαθορισμένες εφαρμογές που θα ανοίγουν συγκεκριμένους τύπους αρχείων. Για παράδειγμα για αρχεία mp3

• Εγκαταστήστε το amarok με
  • aptitude install amarok
• Βρείτε λοιπόν ένα αρχείο mp3, κάντε δεξί κλικ πάνω του και επιλέξτε ιδιότητες
• Στην καρτέλα Άνοιγμα ορίστε την προκαθορισμένη εφαρμογή που θα το ανοίγει
• Μπορείτε επίσης να αφαιρέσετε μια εφαρμογή ή να προσθέσετε μια νέα. Π.χ
  • Επιλέξτε προσθήκη, βρείτε το amarok. Στην συνέχεια επιλέξτε το ως προκαθορισμένο
• Κλείστε την καρτέλα και πατήστε με το αριστερό στο αρχείο mp3. Θα ανοίξει λογικά από το amarok

Τοποθετήστε ένα cd μουσικής στο gnome. Θα ξεκινήσει αυτόματα η εφαρμογή sound juicer. Εάν είστε συνδεδεμένος στο Internet και το cd σας είναι νόμιμο και γνωστό, πιθανόν θα αναγνωριστεί από μια απομακρυσμένη βάση δεδομένων και θα σας εμφανιστούν πληροφορίες ονομάτων album, τραγουδιστή και τίτλου τραγουδιού.

Πατήστε αναπαραγωγή για να πέξει το επιλεγμένο κομμάτι.

Προσοχή η μετάφραση του (audio) extraction ως Εξαγωγή είναι μεν σωστή, αλλά ίσως δεν είναι αυτό που φαντάζεστε αρχικά. Δεν σημαίνει εξαγωγή του cd ανοίγωντας το πορτάκι της συσκευής (συνήθως αυτό λέγεται αποβολή, εδώ ατυχώς είναι πάλι στο μενού Δίσκος, ως Εξαγωγή CTRL-J). Είναι η διαδικασίας αντιγραφής των κομματιών από το cd στον δίσκο. (Αρχικά σε ogg για λόγους πνευματικών δικαιωμάτων του mp3).

Για να εγκαταστήσουμε το kde εκτελούμε

aptitude install kde

Κατά την πρώτη σας είσοδο μπορείτε να επιλέξετε κάποιες βασικές ρυθμίσεις. Εμείς εδώ θα αφήσουμε τις προεπιλογές. Για να αποσυνδεθείτε από το KDE ή να τερματίστε τον υπολογιστή σας πατήστε CTRL-ALT-DELETE.

Αρχικά θα παρατηρήσετε ότι εδώ το περιβάλλον είναι στα αγγλικά. Όπως και το gnome έτσι και το kde έρχεται μεταφρασμένο από την εθελοντική προσπάθεια της κοινότητας. Θα πάμε λοιπόν να εγκαταστήσουμε το πακέτο μετάφρασης στα ελληνικά.

Ας σταθούμε λίγο σε αυτό το σημείο μια και είναι χαρακτηριστικό της υπεροχής του Linux.

• Μπορούμε να εγκαταστήσουμε μεταφράσεις του kde σε πολλές γλώσσες, ενδεικτικά για δείτε τον αριθμό δοκιμάστε
  • aptitude install kde-i18n
• Η αλλαγή αυτή είναι προσωπική μας. Κάθε χρήστης μπορεί να χρησιμοποιεί την γλώσσα που του είναι οικεία όταν εισάγετε στο σύστημα.
• Εγκαταστήστε λοιπόν ελληνικά και όποια άλλη γλώσσα σας ενδιαφέρει.
  • Μπορείτε να δείτε ποια γλώσσα αφορά το κάθε πακέτο από το synaptic ή από την κονσόλα εκτελώντας π.χ.
    • aptitude show kde-i18n-el
  • Εμείς θα εγκαταστήσουμε εδώ για παράδειγμα ελληνικά και ισπανικά
    • aptitude install kde-i18n-el kde-i18-es
• Η αλλαγή γλώσσας θα γίνει ενώ είμαστε στο περιβάλλον.
  1. Από το μενού επιλέγουμε Κέντρο Ελέγχου (Control Center)
  2. Πηγαίνουμε Περιοχή και Προσιτότητα (Regional & Accessibility)
  3. Επιλέγουμε Χώρα/Περιοχή και Γλώσσα (Country Region & Language)
  4. Πατάμε Προσθήκη Γλώσσας (Add Language) επιλέγουμε Άλλη (Other) και εισάγουμε διαδοχικά Ελληνικά και Ισπανικά ή ότι άλλο προσθέσατε
  5. Επιλέγουμε την γλώσσα που θέλουμε, από το κουμπάκι κάτω δεξιά την μετακινούμε να γίνει πρώτη και πατάμε Εφαρμογή (Apply)
  6. Κλείνουμε το Κέντρο Ελέγχου. Η μετάφραση έχει ήδη εφαρμοστεί στην πλειοψηφία των εφαρμογών. Θα ολοκληρωθεί στην επόμενη σύνδεσή μας στο KDE.

Για να εγκαταστήσουμε flash στον konqueror προηγουμένος πρέπει να έχουμε εγκαταστήσει το πακέτο flashplayer-mozilla:

aptitude install flashplayer-mozilla

Στην συνέχεια από τις Ρυθμίσεις/Ρύθμιση του konqueror/Πρόσθετα επιλέξτε Αναζήτηση για νέα Πρόσθετα. Τσεκάρετε επίσης την Αναζήτηση για νέα πρόθετα κατά την εκκίνηση του KDE, για να ελέγχει αυτόματα από εδώ και στο εξής. Επανεκκινήστε τον konqueror για να εφαρμοστούν οι αλλαγές.

Μια ακόμα εύχρηστη δυνατότητα του konqueror είναι η ενσωμάτωση σε αυτόν του προβολέα εικόνων gwenview. Εγκαταστήστε με:

aptitude install gwenview

Επανεκκινήστε στην συνέχεια τον konqueror και μπείτε στον φάκελο /usr/share/wallpapers. Θα δείτε ένα νέο κουμπάκι στην γραμμή εργαλείων για πτοβολή εικόνων.

Μερικές φορές ίσως δεν μπορούμε να εξάγουμε το cd/dvd. Αυτό είναι αρκετά εκνευριστικό. Όμως μην ξεχνάμε ότι δουλεύουμε σε ένα πολυχρηστικό λειτουργικό περιβάλλον ως απλός χρήστης με περιορισμένα δικαιώματα. Έχουμε γενικά το δικαίωμα να προσαρτήσουμε, στο σύστημα αρχείων, τα περιεχόμενα ενός dvd σε έναν φάκελο (εκτελείται η mount στο παρασκήνιο, π.χ. mount /media/cdrom0). Πριν το εξάγουμε θα πρέπει να αποπροσαρτήσουμε (εκτελείται η umount στο παρασκήνιο, π.χ. umount /media/cdrom0).

Αυτό γίνεται αυτόματα από το λειτουργικό είτε :

• όταν πατάμε το κουμπάκι eject από το drive ή αν δεν εξαχθεί το δισκάκι έτσι
• Στο gnome μέσα από τον περιηγητή nautilus
  1. Πατάμε το κουμπάκι Υπολογιστής (ή πάμε κατευθείαν από την συντόμευση στην επιφάνεια εργασίας) και
  2. κάνουμε δεξί κλικ στον οδηγό CD/DVD στη δεξιά καρτέλα, επιλέγουμε αποπροσάρτηση και στην συνέχεια πατάμε το κουμπάκι eject από το drive
• Στο kde μέσα από τον περιηγητή konqueror
  • Κάνουμε κλικ στην αριστερή καρτέλα Storage media (αν δεν υπάρχει πατάμε το εικονίδιο Εμφάνιση πλαίσιο πλοήγησης)
  • κάνουμε δεξί κλικ στο μέσον CD/DVD στη δεξιά καρτέλα, επιλέγουμε αποπροσάρτηση και στην συνέχεια πατάμε το κουμπάκι eject από το drive

Αν ακόμα δεν μπορούμε να εξάγουμε το δισκάκι μάλλον συμβαίνει κάτι από τα παρακάτω. Το πρόγραμμα που το προσάρτησε αυτόματα για μας είτε :

• το έχει κλειδωμένο ακόμα αφού δεν έχει τερματίσει ή
• το έχει προσαρτήσει με δικαιώματα υπερχρήστη, ή
• δεν προχώρησε στην αποπροσάρτησή του ως όφειλε κατά την έξοδό του.

Όπως και να 'χει η λύση είναι η εξής. Κλείνουμε όλες τις εφαρμογές που χρησιμοποιούν το δισκάκι και ως υπερχρήστης εκτελούμε π.χ.:

umount /media/cdrom0 

Αν δεν έχει προσαρτηθεί στο /media/cdrom0, για να δούμε που έχει προσαρτηθεί δοκιμάζουμε umount /media/, TAB για να δούμε τις διαθέσιμες επιλογές ή umount /mnt/ TAB ή umount / TAB.

Είτε έχουμε ξεκινήσει εγκατάσταση πακέτων από γραφική εφαρμογή, είτε από το apt μπορεί να αποτύχει η ολοκλήρωση της εγκατάστασης αρχικά. Μην ανησυχείτε όλα λύνονται. Θα περάσουμε στην γραμμή εντολών για να έχουμε τον πλήρη έλεγχο.

• Εάν η εγκατάστασή σας ήταν από cd/dvd και σας εμφανίζεται μήνυμα λάθους ότι το πακέτο δεν βρέθηκε :
  • Πιθανή αιτία: Ίσως υπήρχε ήδη μέσα στον οδηγό λάθος dvd.
  • Διόρθωση: Εξάγεται το dvd και ξαναεκτελέστε την εντολή από την αρχή.
• Εάν η εγκατάστασή σας ήταν δικτυακή και σας εμφανίζεται μήνυμα λάθους ότι το πακέτο δεν βρέθηκε :
  • Πιθανή αιτία: Ίσως έχει καταργηθεί πλέον από τις δικτυακές αποθήκες και έχει αντικατασταθεί με άλλο.
  • Διόρθωση: Εκτελέστε aptitude update και ξαναεκτελέστε μετά πάλι την εντολή από την αρχή.
• Εάν η εγκατάστασή σας ήταν από γραφικό πρόγραμμα:
  • Πιθανή αιτία: Ίσως χρειάζεται να σας ρωτήσει πριν εγκαταστήσει κάποια πακέτα για τις ρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν.
  • Διόρθωση: Κλείστε το και εκτελέστε πάλι την εντολή από την κονσόλα.
• Εάν κατά την διάρκεια μιας εγκατάστασης ή ενώ κατεβαίνουν αρχεία σταματήσατε επίτηδες, κατά λάθος ή για άλλο λόγο:
  • Διόρθωση: Ξανατρέξτε την εντολή apt και θα συνεχίσει από εκεί που σταμάτησε. Η κάντε aptitude -f install για να δοκιμάσετε επανεγκατάσταση μισοεγκατεστημένων πακέτων και μετά ξανατρέξτε την αρχική εντολή.
• Η εντολή aptitude update εμφανίζει μήνυμα λάθους Dynamic MMap ran out of room
  • Πιθανή αιτία : Έχουμε αρκετά μεγάλα repositories και η βάση δεδομένων που δημιουργήθηκε ξεπέρασε ένα προκαθορισμένο όριο του apt.
  • Διόρθωση : Αλλάξτε την παρακάτω γραμμή στο αρχείο /etc/apt/apt.conf και το πρόβλημα θα φύγει. Εάν ξαναεμφανιστεί απλώς μεγαλώστε την τιμή.
    • APT::Cache-Limit 12582912;
• Η εντολή τερματίζει με μήνυμα λάθους για ένα αρχείο που περιέχεται σε δύο διαφορετικά πακέτα:
  • Πιθανή αιτία: Κάποια αρχεία έχουν μεταφερθεί από ένα παλίο πακέτο σε ένα νέο. Θα έπρεπε να αφαιρεθεί αυτόματα το παλιό πακέτο από το σύστημα σας αλλά δεν έγινε.
  • Διόρθωση. Κάντε μία μία τις παρακάτω ενέργειες ξαναδοκιμάζοντας κάθε φορά:
    • Αφαιρέστε το παλιό πακέτο μόνοι σας
      • dpkg -r –force-depends package_name
    • Αν ακόμα δεν έχει διορθωθεί, δοκιμάστε επίσης την άσχημη προσωρινή λύση, να αφήσετε το παλιό πακέτο και να διαγράψετε με εντολή rm τα προβληματικά αρχεία, πριν εγκαταστήσετε το νέο πακέτο.
• Κάποιο πακέτο κατά την εγκατάστασή ή την απεγκατάστασή του, χρειάζεται να σταματήσει ή να εκκινήσει μια υπηρεσία η οποία όμως έχει πρόβλημα και κολλάει στην εκκίνηση.
  • Διόρθωση:
    • Μέχρι να δείτε τι φταίει με την υπηρεσία, δοκιμάστε να μην εγκαταστήσετε το πακέτο ή να το αφαιρέσετε μαζί με άλλα που το εγκαθιστούν αυτόματα.
    • Αν το πρόβλημα είναι στην απεγκατάσταση, δοκιμάστε επίσης να τροποποιήσετε το script αρχείο που εκτελείτε πριν ή μετά από αυτήν και βρίσκεται στον φάκελο /var/lib/dpkg/info. Για να το βρείτε αρκεί να γνωρίζετε ότι θα ξεκινάει με το όνομα του πακέτου και θα έχει καταλήξεις ανάλογα με το πότε εκτελείτε αντίστοιχα .preinst, .postinst, .prerm, postrm. Βρείτε την εντολή που τρέχει την προβληματική εργασία και αφαιρέστε την, ή γενικά περάστε τα πάντα σε σχόλια και γράψτε μια exit 0 για τερματίσει με επιτυχία.

Οι διαχειριστές παραθύρων kde και gnome, έχουν την δυνατότητα να εκκινήσουν αυτόματα εφαρμογές, κατά την σύνδεση του χρήστη. Μερικές φορές όμως, κάποιες από αυτές τις εφαρμογές, μπορεί να προκαλέσουν ανώμαλο τερματισμό του γραφικού περιβάλλοντος X, κατά την εκκίνησή τους. Έτσι ο χρήστης αποσυνδέεται πάλι αυτόματα πριν ακόμα ολοκληρωθεί η σύνδεσή του. Άλλες φορές απλώς εκκινούν εμφανίζωντας μηνύματα λάθους κάθε φορά.

Έτσι είτε από την κονσόλα (βλ. παρ. Επεξεργασία κειμένου από κονσόλα) ή εκκινώνοντας από άλλο X περιβάλλον π.χ. fluxbox επεξεργαστείτε το αρχείο : Για το gnome από το μενού Επιφάνεια Εργασίας/Προτιμήσεις/Συνεδρίες εκτελείτε εφαρμογή για την επεξεργασία των προγραμμάτων που εκτελούνται αυτόματα κατά την είσοδό σας στο gnome. Δοκιμάστε λοιπόν από άλλο X περιβάλλον

gnome-session-properties&

Στην καρτέλα εκκίνηση προγραμμάτων μπορείτε να αφαιρέσετε το προβληματικό πρόγραμμα. Αν όμως στην καρτέλα Επιλογές Συνεδρίας, είναι επιλεγμένη η αυτόματη αποθήκευση αλλαγών συνεδρίας, ίσως δεν λύθεί το πρόβλημα έτσι. Μπορεί η εφαρμογή απλώς να εκκινήθηκε στην τελευταία συνεδρία και το gnome να την θυμάται. Στην περίπτωση αυτή θα υπάρχει λογικά το αρχείο ~/.gnome2/session. Επεξεργαστείται το και αφαιρέστε τις καταχωρήσεις που αφορούν την προβληματική εφαρμογή.

kwrite ~/.gnome2/session&

Για το kde εκτελέστε

cd ~/.kde/share/config/
cp ksmserverrc ksmserverrc.bak
kwrite ksmserverrc&

Στο παραπάνω αρχείο, βρείτε την εφαρμογή που σας προκαλεί πρόβλημα. Θα έχει έναν αύξωντα αριθμό. Διαγράψτε όλες τις γραμμές που αφορούν αυτόν το αύξωντα αριθμό.

Δοκιμάστε τέλος, να ξανασυνδεθείτε. Η εφαρμογή, που δημιουργούσε το πρόβλημα, δεν θα εκτελεστεί κατά την νέα είσοδό σας.

Εάν χάσετε τον κωδικό υπερχρήστη μην απελπιστείτε και διαγράψετε τα πάντα. Δοκιμάστε να εκκινήσετε από ένα live cd όπως το Knoppix. Προσαρτήστε την κατάτμηση εγκατάστασης κάπου. Για παράδειγμα εάν είναι στο /dev/hda5 και έχει σύστημα αρχείων ext3 :

mkdir /mnt/rescue
mount -t ext3 /mnt/rescue /dev/hda5

Μετά αλλάξτε την 1η γραμμή από το αρχείο /etc/password, που μοιάζει κάπως έτσι :

root:x:0:0:root:/root:/bin/bash

σε :

root::0:0:root:/root:/bin/bash

Μετά ανοίξτε και το αρχείο /mnt/rescue/etc/shadow και αλλάξτε την 1η γραμμή που ξεκινάει με root σε

root:*::::

Επανεκκινήστε και μπείτε ως υπερχρήστης ή ως απλός χρήστης εκτελέστε μετά su. Και χρησιμοποιήστε την εντολή passwd για να ορίσετε ένα νέο συνθηματικό.

Η επανάκτηση χαμένου κωδικού χρήστη είναι αρκετά απλή. Μπείτε σαν υπερχρήστης και εκτελέστε.

passwd <username>

Εάν χρησιμοποιείται nis και ο χρήστης είναι δικτυακός, εκτελέστε

yppasswd <username>

Δοκιμάστε από ένα pc πελάτη να συνδεθείτε. Εάν αυτό δεν δουλέψει, εκτελέστε επίσης

make -C /var/yp/

Εάν ο χρήστης είναι χρήστης samba

smbpasswd -a <username>

Ένα σύστημα αρχείων που έχει ήδη προσαρτηθεί ως μόνο ανάγνωσης μπορεί να επαναπροσαρηθεί και με δικαιώματα εγγραφής για παράδειγμα με την παρακάτω εντολή εάν είναι στο /dev/hda5

mount -o rw,remount /dev/hda5 /

Αυτή η εντολή είναι χρήσιμη όταν συνδέεσε σε κατάσταση μοναδικού χρήστη χωρίς δυνατότητα εγγραφής στην κατάτμηση εγκατάστασης ή σε περίπτωση που αποτυχει ο έλεγχος δίσκου fsck κατά την εκκίνηση.

Αν σβηστεί, αλλοιωθεί ή αντικατασταθεί το grub από το mbr υπάρχουν αρκετοί τρόποι ανάκτησής του. Παράλληλα μπορούμε πριν το επανεγκαταστήσουμε να το τροποποιήσουμε. Ο πιο γενικός είναι ο 1ος, αλλά υπάρχουν και εναλλακτικοί αν δεν σας δουλέψει. Κάνουμε λοιπόν τα εξής :

1. Εκκινούμε από το knoppel (ή από το Insert)
   1. Ανοίγουμε μια κονσόλα
      1. Αλλάζουμε σε χρήστη root με την εντολή:
         • su
      2. προσαρτούμε την κατάτμηση BOOT (π.χ. την hda5) στον φάκελο /boot με την εντολή:
         • mount -t reiserfs /dev/hda5 /boot
      3. Ανοίγουμε το αρχείο menu.lst για επεξεργασία αν θέλουμε με την εντολή:
         • kwrite /boot/grub/menu.lst&
      4. Εγκαθιστούμε το grub στο mbr με την εντολή:
         • grub-install hd0
2. Εναλλακτικά, εκκινούμε από το UBCD και από τα Filesystem Tools / Boot Managers επιλέγουμε Super Grub Disk. Θα μας πάει σε γραμμή εντολών grub. Έχουμε τις εξής επιλογές:
   1. Εγκατάσταση του grub από την επιπλέον επιλογή που μόλις δημιουργήσαμε.
      1. Πληκτρολογείστε στο grub> configfile (hd0,4)/grub/menu.lst. Θα φορτωθεί το μενού του grub για το mbr
      2. Επιλέξτε Install GRUB to hard disk (mbr)
   2. Τροποποίηση αν θέλουμε και εγκατάσταση του grub στο mbr εκκινώντας από το εγκατεστημένο Linux συστήμα.
      1. Πληκτρολογείστε στο grub> configfile (hd0,6)/boot/grub/menu.lst. Θα φορτωθεί το μενού με τους πυρήνες του Linux
      2. Αφού εκκινήσουμε, μπαίνουμε στο γραφικό περιβάλλον και ανοίγουμε μια κονσολά.
      3. Μπαίνουμε ως υπερχρήστης με su
      4. Φορτώστε την κατάτμηση /boot με την εντολή:
         • mount /boot.
      5. Αν θέλουμε επεξεργαζόμαστε το αρχείο menu.lst με την εντολή:
         • gedit /boot/grub/menu.lst&
      6. Εγκαθιστούμε πάλι το grub με την εντολή:
         • grub-install hd0

Μπορεί να μας συμβεί είτε μετά από :

• επεξεργασία κατατμήσεων με το gparted (π.χ. διαγραφή και ξανά δημιουργία μιας κατάτμησης που βρίσκεται πριν από άλλη)
• Διαίρεση κατάτμησης, με οποιοδήποτε επεξεργαστή κατατμήσεων στα δύο π.χ. της hda5 με αποτέλεσμα η επόμενη κατατμήση hda6 να είναι γίνει πλέον hda7.
• Σκόπιμη επαναφορά κατάτμησης λειτουργικού, το οποίο βρισκόταν π.χ στην hda7, σε άλλη κατάτμηση π.χ. στην hda9 λόγω έλλειψης χώρου στην hda7.

Το gparted έχει το χαρακτηριστικό να αλλάζει μερικές φορές, μετά από επεξεργασία, την σειρά με την οποία αναγνωρίζονται οι κατατμήσεις από το linux. Αυτό μπορεί εάν συνιθιστεί η λογική με την οποία γίνεται μπορεί να φανεί χρήσιμο.

Θα χρειαστεί σε γενικές γραμμές να αλλάξουμε τα παρακάτω, για να λειτουργήσουν όλα πάλι σωστά:

• Το αρχείο του grub που αφορά το mbr
• Τα αρχεία grub που αφορούν κάθε κατάτμηση εγκατεστημένου linux λειτουργικού, αν αυτή έχει πλέον αλλάξει σειρά.
• Τα αρχεία /etc/fstab σε κάθε ριζική κατάτμηση εγκατεστημένου linux λειτουργικού.

Θεωρούμε λοιπόν ότι δεν λειτουργεί σωστά τίποτα πλέον, ούτε καν βλέπουμε το μενού του εγκατεστημένου στο mbr grub. Στην πράξη βέβαια, έχοντας το grub στην 1η λογική κατάτμηση, δεν πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο. Ας θεωρήσουμε όμως ότι συμβαίνει και αυτό.

Καταγράψτε λοιπόν αν θέλετε την νέα σειρά των κατατμήσεων και ας εκκινήσουμε από το knoppel να τα διορθώσουμε όλα.

1. Ανοίγουμε μια κονσόλα
   1. Αλλάζουμε σε χρήστη root με την εντολή:
      • su
   2. Εκκινούμε, και αφήνουμε ανοικτό το kdiskfree, για να δούμε πως αναγνωρίζει το linux τις κατατμήσεις:
      • kdf&
      • Δεξί κλικ στο τίτλο του παράθυρου του και επιλέξτε από το μενού Προχωρημένα την επιλόγά Διατήρηση πάνω από τα άλλα.
      • Για να ξεκαθαρίσετε καλύτερα, ποια κατάτμηση είναι ποιά, πάτηστε με δεξί κλικ πάνω τους και επιλέξτε προσάρτηση. Θυμηθείται όμως να αποπροσαρτήσετε μετά, οπωσδήποτε, την κατάτμηση ΒΟΟΤ αλλά και αυτές που δεν σας χρειάζονται αφού η προσάρτηση από το kdf γίνεται και με δικαιώματα εγγραφής.
   3. προσαρτούμε την κατάτμηση BOOT (π.χ. την hda5) στον φάκελο /boot με την εντολή:
      • mount -t reiserfs /dev/hda5 /boot
   4. Ανοίγουμε το αρχείο menu.lst του grub που αφορά το mbr για επεξεργασία με την εντολή:
      • kwrite /boot/grub/menu.lst&
      • Αλλάξτε στην γραμμή
        • configfile (hd0,x)/boot/grub/menu.lst,
      • το x με την σωστή τιμή. (Θυμηθείται το grub μετράει από το 0, άρα το hda7 είναι (hd0,6))
   5. Εγκαταστήστε πάλι το grub στο mbr με την εντολή:
      • grub-install hd0
   6. προσαρτούμε την ριζική κατάτμηση linux που μας ενδιαφέρει (π.χ. την hda7 που ήταν πριν τις αλλαγές hda8) με δεξί κλικ από το kdiskfree:
   7. Ανοίγουμε το αρχείο menu.lst του grub, που αφορά αυτήν την ριζική κατάτμηση linux, για επεξεργασία, π.χ:
      • kwrite /media/hda7/boot/grub/menu.lst&
      • Κάνουμε εύρεση του hda8 και αντικατάστασή του με hda7 σε όλο το αρχείο
      • Κάνουμε εύρεση του (hd0,7) και αντικατάστασή του με (hd0,6) σε όλο το αρχείο
   8. Ανοίγουμε το αρχείο /etc/fstab, που φορτώνει τις κατατμήσεις, κατά την εκκίνηση του ίδιου linux λειτουργικού, για επεξεργασία, π.χ:
      • kwrite /media/hda7/etc/fstab&
      • Αλλάζουμε όλες τις επηρεασμένες αριθμήσεις κατατμήσεων (hdax), ειδικά την ριζική (αλλιώς δεν θα εκκινήσει καν)
   9. Επαναλαμβάνουμε, για κάθε εγκατεστημένη linux διανομή, τα 2 προηγούμενα βήματα (αν δεν άλλαξε θέση η ριζική της κατάτμηση) ή τα 3 (αν άλλαξε).
   10. Αποπροσαρτούμε όλες τις κατατμήσεις, επανεκκινούμε και ευχόμαστε όλα να πήγαν καλά.

• Εγχειρίδιο Linux : Rute User's Tutorial and Exposition
• Οδηγός για την γραμμή εντολών : http://linuxcommand.org/
• Οδηγοί ρυθμίσεων υπηρεσιών server : http://www.howtoforge.com/
• Εγχειρίδιο ubuntu : ubuntuguide.org/

Χρήσιμα βοηθήματα για το Linux και το Debian

• Οδηγός Χρήσης Debian GNU Linux - Κωνσταντίνος Μαργαρίτης (www.debian.gr) - Επίσημος debian developer -
  • Ο Οδηγός βρίσκεται στην διεύθυνση http://www.ellak.gr/pub/OpenGuides/Debian/
• http://howto.hellug.gr/

Στον φάκελο /usr/src/linux-2.4.26/Documentation μπορεί να βρεθεί τεκμηρίωση για διάφορα σημεία ενός ΛΣ Linux Αυτό εφόσον έχεις τον συγκεκριμένο πυρήνα αλλιώς πήγαινε στον αντίστοιχο φάκελο της δικιάς σου έκδοσης.