LinuxFanClub Wiki

Το πρώτο βήμα που θα πρέπει να κάνουμε είναι συνάμα και το πιο δύσκολο για όσους δεν έχουν παρόμοια προηγούμενη εμπειρία. Οχι ότι είναι δύσκολο να εγκαταστήσετε μια διανομή Linux. Απεναντίας είναι πιο εύκολο από ότι μια διανομή windows αφού εκτός των άλλων περιέχει πολύ περισσότερους ενσωματωμένους οδηγούς συσκευών.

Το πρόβλημα είναι να εγκαταστήσετε το Linux χωρίς να πειράξετε το λειτουργικό που έχετε ήδη. Προσπαθήσατε στο παρελθόν να βάλετε 2 εκδόσεις windows που να μην μπλέκονται μεταξύ τους και να μπορείτε να αφαιρέσετε οποιαδήποτε από τις δύο χωρίς να πειραχτεί η άλλη; Αν ναι έχετε πάρει μια γεύση από την δυσκολία.

Ηδη όμως είπαμε ότι θα πηγαίνουμε από τα δύσκολα στα εύκολα. Εάν κάνουμε λοιπόν τις παρακάτω αλλαγές στο δίσκο μας τα οφέλη θα είναι πολλά μελλοντικά. Θα γλιτώσετε σίγουρα πολλές ώρες που θα αφιερώνατε στην επανεγκατάσταση λειτουργικών και σε διαδικασίες λήψης αντιγράφων ασφαλείας.

Θα ξεκινήσουμε λοιπόν με την προετοιμασία του δίσκου σε λογικά κομμάτια που ονομάζονται κατατμήσεις (partitions). Υπάρχουν πολλοί τρόποι να εγκαταστήσετε παραπάνω από ένα λειτουργικά. Στην πορεία όμως μπορεί να προκύψουν προβλήματα από την δομή που θα ακολουθήσετε. Εδώ θα δούμε μια απροβλημάτιστη δομή που επιτρέπει περαιτέρω αλλαγές και πλήρη ανεξαρτητοποίηση των λειτουργικών από τα δεδομένα σας. Συγκεκριμένα θα ρυθμίσουμε partitions για:

• 2 λειτουργικά συστημάτα Windows - ένα που έχετε τώρα και άλλο ένα που μπορεί να θελήσετε μελλοντικά.
• Όσα λειτουργικά συστήματα Linux θέλετε - ένα ως βασικό και άλλα για μελλοντικές δοκιμές διανομών.
• Κατάτμηση με όλα τα αρχεία σας. Είναι τα αρχεία σας τα οποία έχετε χρόνια, χρειάζεστε συχνά αντίγραφα ασφαλείας για αυτά, θέλετε να μην διαγράφονται όταν αλλάζετε λειτουργικό και επίσης να μπορείτε να έχετε πρόσβαση από όλα τα λειτουργικά στο pc σας.

Επίσης θα δημιουργήσουμε τις εξής δυο άλλες κατατμήσεις για μελλοντική χρήση όταν εξοικειωθούμε καλύτερα με το Linux:

• Κατάτμηση με πληροφορίες εκκίνησης όλων των λειτουργικών σας.
• Κατάτμηση με τις προσωπικές ρυθμίσεις εφαρμογών στο Linux που θα παραμένουν ακόμα και εάν αλλάξετε διανομή.

Λίγα λόγια για τους λόγους που θα δομήσουμε έτσι τον δίσκο και για την εκκίνηση λειτουργικών.

• Μπορούμε να χωρίσουμε τον δίσκο μας μέχρι σε 4 πρωτεύουσες (primary) κατατμήσεις.
• Τα windows τοποθετούν πληροφορίες εκκίνησης μόνο σε πρωτεύουσες κατατμήσεις. Για τον λόγο αυτό θα ετοιμάσουμε τις 2 πρώτες primary partitions για πιθανές εγκαταστάσεις Windows. Σε κάθε εγκατάσταση windows που θα κάνουμε θα τοποθετούμε τις πληροφορίες εκκίνησης στην ίδια κατάτμηση στην οποία κάνουμε εγκατάσταση.
• Το Linux όταν εγκαθίσταται τοποθετεί πληροφορίες εκκίνησης είτε
  • στην κατάτμηση εγκατάστασης του ή
  • πιο απλοϊκά απευθείας στο MBR (Master Boot Record), όπως αρχικά θα κάνουμε και εμείς.
• Για την εκκίνηση ενός εγκατεστημένου λειτουργικού συστήματος το BIOS προχωράει ως εξής:
  • Ψάχνει στο MBR του δίσκου για εντολές εκκίνησης και στην συνέχεια
    • εάν δεν βρει τίποτα θα ψάξει για εντολές εκκίνησης από την 1η φανερή (unhidden) και ενεργή (active), πρωτεύουσα (primary) κατάτμηση που θα βρεί. Συνήθως εδώ έχουμε τα windows.
    • εάν βρει πληροφορίες στο MBR από κάποιον boot loader που έχουμε εγκαταστήσει (όπως grub, lilo, bootmagic), θα βγάλει κάποιο μενού επιλογής λειτουργικών. Πατώντας σε αυτό :
      • Δίνεται εντολή να διαβάσει εντολές εκκίνησης από μια κατάτμηση ή
      • Να εκκινήσει κατευθείαν ένα Linux λειτουργικό που είναι εγκατεστημένο σε μία κατάτμηση.
• Υπάρχουν κάποια όρια στα 2Gb και στα 8Gb από τις εποχές που οι δίσκοι ήταν μικρής χωρητικότητας. Για να έχουμε την ευχέρεια να μην τα τηρήσουμε, θα θυσιάσουμε μια πρωτεύουσα κατάτμηση στο τέλος του δίσκου, την 4η δηλαδή. Θα έχει το ελάχιστο δυνατό μέγεθος που είναι 8Mb.
• Για να ξεπεράσουμε το όριο των 4 κατατμήσεων θα ορίσουμε μια από τις 4, για την ακρίβεια την 3η, ως εκτεταμένη (extended). Αυτήν μπορούμε να την ξαναχωρίσουμε σε όσες λογικές (logical) κατατμήσεις θέλουμε. Εδώ θα τοποθετήσουμε μεταξύ άλλων και το Linux.
• Θα χρησιμοποιήσουμε τις τρεις πρώτες λογικές κατατμήσεις για boot, home, και linux για την αποφυγή αλλαγής του αύξοντα αριθμού τους (ο οποίος θα αλλάζε εάν διαιρούσαμε π.χ. στα δύο μια κατάτμηση πριν από αυτές).

Για την δημιουργία κατατμήσεων μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε οποιοδήποτε εμπορικό (partition magic) ή open source (gparted, qtparted) εργαλείο.

Πριν όμως πειράξουμε τον δίσκο σας θα πρέπει να κάνουμε μια προετοιμασία για ασφάλεια και σωστή οργάνωση. Ο τρόπος που δουλεύαμε ως τώρα ήταν απλοϊκός, τα πάντα σε μία κατάτμηση. Η κατάτμηση αυτή είναι τεράστια και η λήψη αντιγράφων γίνεται προβληματική. Αυτό λοιπόν σε όμως δεν εξυπηρετεί:

1. Σύστημα πολλών λειτουργικών ώστε να μπορούμε να δουλέψουμε εξίσου από όλα
2. Λήψη αντιγράφων ασφαλείας λειτουργικού ξεχωριστά από τα αντίγραφα ασφαλείας των προσωπικών μας αρχείων.
3. Αντίγραφα ασφαλείας σχετικά μικρού μεγέθους (το πολύ 5 έως 10Gb)
4. Γρήγορη Λήψη αντιγράφων ασφαλείας και επαναφορά από αυτά.

Εάν η κατάτμηση του λειτουργικού σας καταλαμβάνει υπερβολικά μεγάλο χώρο πάνω από 20 Gb, από εγκαταστάσεις προγραμμάτων καθώς και από δίαφορα αρχεία θα πρέπει να την μειώσετε οπωσδήποτε. Προσπαθήστε να την κάνετε περίπου κάτω από 10Gb. Οπότε:

1. Μεταφέρετε αρχεία ήχου, εικόνες, video, setup προγραμμάτων, προσωπικά αρχεία κτλ. σε dvd. (ειδικά για τα κρίσιμα αρχεία σας προτιμήστε κάποιον σκληρό δίσκο).
2. Απεγκαταστήστε οτιδήποτε πιάνει πολύ μεγάλο χώρο και σας είναι εύκολο να εγκαταστήσετε (π.χ. παιχνίδια).
3. Πάρτε αντίγραφο ασφαλείας οπωσδήποτε από τον φάκελο C:\Documents and Settings.
4. Πάρτε αντίγραφο ασφαλείας για όλη την κατάτμηση από ένα ανάλογο πρόγραμμα (όπως Norton Ghost) ή δείτε πόσο εύκολα γίνεται και με δωρεάν linux εργαλειά στην παράγραφο Αντίγραφα Ασφαλείας Κατάτμησης Λειτουργικού στο κεφάλαιο Ασφάλεια

Εδώ λοιπόν μπορείτε να έχετε τις ενστάσεις σας. Με τις τεράστιες εφαρμογές και 4,5 παιχνίδια, και μόνο με τις εγκαταστάσεις τους, τα 20-30Gb ξεπερνιώνται πολύ εύκολα. Πως θα μου φτάσουν μελλοντικά τα 10Gb; Η απάντηση έχει ως εξής:

• Θα έχετε μία λογική κατάτμηση PROGRAMS με όσο χώρο θέλετε. Κατά τις εγκαταστάσεις των προγραμμάτων και των παιχνιδιών θα αλλάζετε τον φάκελο εγκατάστασης από C:\Program Files σε X:\Program Files (όπου X το γράμμα που αναγνωρίζεται η κατάτμηση).

Εμείς εδώ θα χρησιμοποιήσουμε:

• live cd που περιέχει τοgparted ή
• εναλλακτικά, αν και δεν προτείνεται αφού είναι πιο σταθερό όταν τρέχει από το δικό του live cd, μπορούμε να το τρέξουμε από το live cd του insert.

Άλλα παρόμοια εργαλεία για όσους ενδιαφέρονται είναι

• Το qtparted που υπάρχει στο knoppel] και στο [[http://www.knoppix.net|knoppix γενικότερα. Δουλεύει καλά αλλά συνήθως μόνο σε άδειο δίσκο.
• Το partition magic ή κάποιο άλλο εμπορικό είτε εγκατεστημένο στο ΛΣ είτε ακόμα καλύτερα σε μορφή boot floppy ή cd.
• To ubcd το οποίο περίεχει πάρα πολλά εργαλεία μαζί με αρκετούς δωρεάν partition managers.

Γενικά εάν αντιμετωπίσουμε αδυναμία να κάνουμε ένα βήμα με κάποιο πρόγραμμα μπορούμε να δοκιμάσουμε κάποιο άλλο.

Τις κατατμήσεις θα τις ονομάζουμε με τον τρόπο που το Linux τις χειρίζεται σαν ειδικά αρχεία στον φάκελο /dev. Πριν συνεχίσετε λοιπόν, ανατρέξε στο κεφ. Στα ενδότερα του Linux στην παρ. Συσκευές στο Linux και ακολούθως επιστρέψτε πάλι εδώ να συνεχίσουμε.

Σκοπός μας είναι χωρίς να απεγκαταστήσουμε το λειτουργικό στο οποίο δουλεύουμε αυτή την στιγμή να οργανώσουμε το σύστημα μας να εκκινεί από πολλά λειτουργικά και να ανεξαρτητοποιήσουμε τα αρχεία μας από την εγκατάσταση οποιουδήποτε λειτουργικού. Ακόμα και μεταβαίνοντας από τα Windows 98 στα XP ή στα VISTA θα πρέπει βα κρατήσουμε για αρκετό καιρό (πιθανόν και μήνες) το παλιό λειτουργικό μέχρι να βεβαιωθούμε στην πράξη ότι δεν το χρειαζόμαστε. Ακόμα και τότε εάν έχουμε χώρο στο δίσκο καλό είναι να μην διαγράφουμε ποτέ ένα εναλλακτικό λειτουργικό σύστημα. Μπορεί να το χρειαστούμε σε ώρα ανάγκης ή για λόγους δοκιμών.

Βεβαίως η διαδικασία αυτή δεν είναι ασφαλής ειδικά εάν την κάνουμε πρώτη φορά οπότε οπωσδήποτε κάνουμε με όποιον τρόπο ξέρουμε πλήρες backup αφού μπορούμε κάλλιστα από λάθος δικό μας, bug του λογισμικού ή από εξωγενή παράγοντα όπως πτωση ρεύματος να διαγράψουμε εντελώς τον δίσκο μας.

Θα θεωρήσουμε ότι ξεκινάμε από την πλέον διαδομενή κατάσταση σε έναν δίσκο για παράδειγμα 80Gb η οποία είναι : Μία μόνο πρωτεύουσα κατάτμηση τύπου NTFS ή FAT32 με λειτουργικό σύστημα Windows.

Εάν έχετε κάποια άλλη κατάσταση ήδη προσπαθήστε ακολουθώντας τις οδηγίες που θα δώσουμε να την διαμορφώσετε τελικά στην παρακάτω κατάσταση.

• Tα μεγέθη είναι στο περίπου και στο σύστημά σας μπορείτε να τα ορίσετε αλλιώς εάν δεν σας βολεύει
• To partition hda2 είναι για 2ο windows λειτουργικό. Ακόμα και να μην το χρησιμοποιήσετε αρχικά δημιουργήστε οπωσδήποτε για να αποφύγετε δύσκολες αλλαγές μελλοντικά. Μέχρι τότε θα είναι απλώς ένα partition για γενική αποθήκευση αρχείων σε FAT32. Το ίδιο ισχύει και για τα partitions hda8 (FREE1) και hda9 (FREE2) που είναι για να δοκιμάσετε μελλοντικά και άλλες διανομές Linux.

Οι οδηγίες θα αφορούν περισσότερο το gparted αλλά δεν θα δυσκολευτείται να τις εφαρμόσεται σε οποιονδήποτε partition manager. Θα έχουμε επιλεγμένο πάντα το round to cylinder. Εκκινείστε λοιπόν από ένα live cd και από το gparted κάντε τα εξής:

1. Ανάλογα με το αν έχετε ήδη μια κατάτμηση για όλο το δίσκο ή ξεκινάτε από κενό δίσκο κάντε αντίστοιχα:
   1. Αν θέλετε να διαγράψετε όλο το δίσκο και να ξεκινήσετε από το μηδέν
      1. Από το μενού Συσκευή επιλέξτε Ορισμός ετικέτας δίσκου και πατήστε δημιουργία. Θα διαγράψει όλο το δίσκο!
      2. Δεξί κλικ στον ελέυθερο χώρο και νέο για δημιουργία νέας κατάτμησης hda1 (WINXP)
         • Ελεύθερος χώρος πριν 0
         • Νεό μέγεθος 10001
         • Ελεύθερος χώρος μετά 66307 (το υπόλοιπο)
         • Τύπος primary, σύστημα αρχείων FAT32 ή NTFS
   2. Αν έχετε ήδη μία κατάτμηση με τα Windows για όλο το δίσκο
      1. Δεξί κλικ στην κατάτμηση hda1 και επιλογή resize
         • Ελεύθερος χώρος πριν 0.
         • Νεό μέγεθος 10001
         • Ελεύθερος χώρος μετά 66307 (το υπόλοιπο)
2. Δεξί κλικ στον νεό ελέυθερο χώρο και νέο για δημιουργία νέας κατάτμησης hda2 (WINVISTA)
   • Ελεύθερος χώρος πριν 0
   • Νεό μέγεθος 10001
   • Ελεύθερος χώρος μετά 56305 (το υπόλοιπο)
   • Τύπος primary, σύστημα αρχείων FAT32
3. Πηγαίνουμε apply για εφαρμογή.
4. Δεξί κλικ στην hda1 κατάτμηση . Πηγαίνουμε manage flags ή γενικά ψάχνουμε επιλογές για active, hide, unhide
   • Ξετσεκάρουμε το hidden. Επιλέγουμε boot ή active. Θα είναι η προκαθορισμένη κατάτμηση εκκίνησης εάν το mbr είναι κενό.
5. Ομοίως δεξί κλικ στην hda2 κατάτμηση και στις αντίστοιχες επιλογές:
   • Τσεκάρουμε το hidden. Ξετσεκάρουμε boot ή active. Θα είναι κρυφό για λόγους ασφαλείας.
6. Δεξί κλικ στον νεό ελέυθερο χώρο και νέο για δημιουργία νέας κατάτμησης hda3
   • Ελεύθερος χώρος πριν 0
   • Νεό μέγεθος 56297 (το υπόλοιπο - 8 Mb για την ακρίβεια 7.8 )
   • Ελεύθερος χώρος μετά 8
   • Τύπος extended, σύστημα αρχείων FAT32
7. Δεξί κλικ στον ελέυθερο χώρο του extended και νέο, για δημιουργία νέας κατάτμησης hda5 (BOOT)
   • Ελεύθερος χώρος πριν 0
   • Νεό μέγεθος 102
   • Ελεύθερος χώρος μετά 56195
   • Τύπος logical, σύστημα αρχείων reiserfs
8. Δεξί κλικ στον ελέυθερο χώρο του extended και νέο, για δημιουργία νέας κατάτμησης hda6 (DEBIAN)
   • Ελεύθερος χώρος πριν 0
   • Νεό μέγεθος 10001
   • Ελεύθερος χώρος μετά 42194 Mb
   • Τύπος logical, σύστημα αρχείων reiserfs
9. Δεξί κλικ στον ελέυθερο χώρο του extended και νέο, για δημιουργία νέας κατάτμησης hda7 (SWAP)
   • Ελεύθερος χώρος πριν 0
   • Νεό μέγεθος 1004
   • Ελεύθερος χώρος μετά 11186 Mb
   • Τύπος logical, σύστημα αρχείων linux-swap
10. Δεξί κλικ στον ελέυθερο χώρο του extended και νέο, για δημιουργία νέας κατάτμησης hda8 (DATA)
    • Ελεύθερος χώρος πριν 0
    • Νεό μέγεθος 11186 (εσείς όλο τον υπόλοιπο χώρο)
    • Ελεύθερος χώρος μετά 0 Mb
    • Τύπος logical, σύστημα αρχείων fat32
11. Apply για εφαρμογή των αλλαγών και επανεκκίνηση.

Αν όλα πήγαν καλά το συστημά μας θα εκκινήσει πάλι κανονικά από το λειτουργικό που είχαμε, αλλά πλέον θα είναι έτοιμο για σωστή εγκατάσταση νέων λειτουργικών.

Προσοχή! Στο gparted (όχι στο partition magic) έχει παρατηρηθεί ότι εάν δεν ξεκινήσετε από την ίδια αρχική κατάσταση ή κάνετε με διαφορετική σειρά τις αλλαγές μπορεί η τελική σας κατάσταση στο δίσκο να φαίνεται παρόμοια αλλά να αναγνωρίζονται οι κατατμήσεις με άλλη σειρά από αυτή που φαίνονται. Π.χ. Η 1η λογική κατάτμηση να ονομάζεται hda6 και η 2η hda5. Αυτό δεν θα σας εμποδίσει άμεσα στην εγκατάσταση αλλά καλό είναι να το αποφύγετε γιατί μπορεί να υπάρξουν μελλοντικά προβλήματα. Για να το αποφύγετε δοκιμάστε να δημιουργείτε πάντα τις νέες κατατμήσεις μετά από τις υπάρχουσες και στην αρχή του ελεύθερου χώρου. Οι κατατμήσεις είναι αρκετά πολύπλοκο θέμα. Μην πειραματιστείτε τώρα. Ας κάνουμε την εγκατάσταση με όσο πιο σίγουρο τρόπο μπορούμε.